طرحواره درمانگر کیست؟ بهترین طرحواره درمانگر ایران 1403

بسیاری از افراد در اینترنت عبارت بهترین طرحواره درمانگر ایران کیست را جستجو میکنند، باز هم مانند مقاله قبلی که درباره (بهترین روان درمانگر در تهران) نوشته‌ام، در اینجا هم می‌خواهم درباره بهترین طرحواره درمانگر ایران  صحبت کنم، طبیعتاً ما نمی توانیم فردیا افراد بخصوصی را معرفی کنیم و بگوییم این فرد بهترین طرحواره درمانگر ایران است، زیرا اولا ممکن است که من بر اساس طرحواره های خودم تصور کنم که او بهترین طرحواره درمانگر ایران است.

هیچ سازمانی تابحال تحقیقی در این باره انجام نداده است، بنابراین هر شخصی که بگوید این فرد یا این افراد بهترین طرحواره درمانگر هستند یا بر اساس نظرات شخصی خودش اظهارنظر می‌کند و یا اینکه ملاک‌ها و معیارهایی برای آنچه که می گوید دارد.

طرحواره درمانگر کیست؟

ممکن است سوال شما این باشد که طرحواره درمانگر کیست؟

طرحواره درمانگر روانشناسی است که با استفاده از مدل طرحواره درمانی بیماران یا مراجعین خود را درمان می کند، طرحواره درمانی مدلی از رویکرد شناختی رفتاری است که بیشترین پشتوانه ی پژوهشی را در میان سایر روشهای درمانی دارد.

طرحواره درمانی مدلی است که معتقد است که شرایط رشد ما در کودکی سبب ایجاد ذهنیت های طرحواره ای میشوند که در کودکی خاصیتی انطباقی دارند، اما در بزرگسالی چون مانع از ارضای سالم نیازهای ما میشوند سبب میشود که دچار مشکلات روابطی و رونشناختی بشویم.

همه ی ما در کودکی علاوه بر نیازهای فیزیکی، نیازهای احساسی هم داریم و وقتی که شرایط و رفتارهای افراد مهم (خانواده) به گونه ای است که این نیازهای ناکام می ماند برای کنار آمدن با ناکامی طرحواره هایی در ذهن ما( در راستای انطباق) شکل می گیرند که مجموعه ای ازاحساسات بدنی و عاطفی و خاطرات و باورهای مرکزی و خودپنداره هستند، که در بزرگسالی خود این ها مانع از ارضای نیازهای ما می شود، در طرحواره درمانی، درمانگر با استفاده از تکنیک های دقیق تجربه ای، رابطه ای، تکنیک های شناختی، تکنیک های رفتاری به  درمان می پردازد و روش درمان هر طرحواره با طرحواره دیگر متفاوت است.

• طرحواره چیست

در ادامه به برخی از ملاکها و یژگی های کلی که می بایست یک طرحواره درمانگر داشته باشد می پردایم، روشن است که اگر که ما ملاک‌ها و معیارهایی برای طرحواره درمانگر داشته باشیم شاید بتوانیم به سوال «طرحواره درمانگر کیست» پاسخ بدهیم.

ملاک ها و معیارها ومشخصه ی طرحواره درمانگر چیست؟

1- طرحواره درمانگر می بایست روانشناس باشد و مجوزهای مربوطه را از سازمان های مربوطه داشته باشد

اول از همه بسیار واضح است که یک طرحواره درمانگر باید قبل از هرچیزی یک روانشناس باشد، بنابراین کسی که در حوزه های دیگری مانند سخنرانی انگیزشی و … فعالیت نمی کند نمی تواند طرحواره درمانگر باشد و در کشور ما درحال حاضر صلاحیت صدور پروانه برای روانشناسان را دارند:1- بهزیستی 2- نظام مشاوره و روانشناسی، که از سال1399 مسولیت صدور پروانه فقط و فقط به سازمان مشاوره و روانشناسی واگذار شد و روانشناسان از سال1399 به بعد نمی توانند از بهزیستی مجوز دریافت کنند.

برای اینکه حرف ما به درازا نکشد مقاله زیر را درباره ی روانشناس خوب مطالعه بفرمائید:

• روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد 

و اما در ادامه معرفی طرحواره درمانگر باید گفت:

2- طرحواره درمانگر می بایست خود نیز مورد درمان قرار گرفته باشد

اول از همه یک طرحواره درمانگر در ابتدا خودش باید مورد طرحواره درمانی قرار گرفته باشد و خود آگاهی بالایی نسبت به آنها داشته باشد، همه طرحواره درمانگران این باور را دارند که من هم طرحواره هایی دارم زیرا غیر ممکن است که ما بدون داشتن هیچ طرحواره ای بتوانیم به بقای خود ادامه بدهیم.

طرحواره ها به دو قسمت تقسیم می‌شود:

• طرحواره های ناسازگار
• طرحواره های سازگار

طرحواره های سازگار طرحواره هایی هستند که باعث بهبود عملکرد روابط بین فردی و غیره می شوند وسبب می شوند  تصمیمات درستی بگیریم و عملکرد خوبی داشته باشیم، اما طرحواره های ناسازگار سبب می شود که در حوزه های مختلف و موقعیت های مختلف دچار مشکلاتی شویم

در تحقیقی که توسط جانگندرسون و پری هافمن برروی روانشناسان انجام  شده مشخص شده است که شایع ترین طرحواره ها در بین درمانگران طرحواره  های ایثار، طرحواره محرومیت هیجانی و طرحواره کمال گرایی می باشد، طبیعتاً اگر که طرحواره درمانگر مراقب طرحواره های خود نباشد می‌تواند آسیب زا باشد.

مثلاً طرحواره درمانگر ی که طرحواره کمال گرایی دارد، از بیمار توقع زیادی دارد و اگر که بیمار تکلیفش را انجام ندهد عصبانی می‌شود و او را سرزنش می کند.

• طرحواره کمال گرایی چیست؟

و یا طرحواره درمانگری که طرحواره ایثاردارد، بیش از اندازه برای مراجع وقت می‌گذارد و اجازه نمی دهد که مراجعه کننده سرد و گرم روزگار را بچشد و خودش مسائل را حل کند و رشد کند.

• طرحواره ایثار چیست؟

یا طرحواره درمانگری که طرحواره بی کفایتی دارد، اگر که مراجع درمان را نصف کاره رها کند, احساس بی کفایتی و نالایق بودن و شکست می کند واین ممکن است در رفتار او با مراجعه کننده تاثیر بگذارد.

طرحواره بی کفایتی چیست؟

یا طرحواره درمانگری که طرحواره تنبیه دارد، ممکن است بیمار را بخاطر رفتارهای ناکار آمد یا عمل نکردن به توصیه هایش تنبیه کند.

• طرحواره تنبیه چیست؟

یا طرحواره درمانگری که طرحواره نقص و شرم دارد ممکن است که وقتی با مراجعی روبرو میشود که وضعیت اجتماعی یا اقتصادی چشمگیری دارد, خودش را ببازد و یا دست به تحقیر او بزند و یا بخواهد توجه او را جلب کند.

• طرحواره نقص و شرم چیست؟

یا طرحواره درمانگری که طرحواره استحقاق دارد، مسئولیت اشتباهات و رفتارهای خود را نمی‌پذیرد و همیشه حق به جانب است مثل روانشناسانی که وقتی در درمان به نتیجه نمی‌رسند میگویند بیمار مقاومت دارد و خودش نخواسته درمان شود و اصلا به این فکر نمی‌کنند که شاید ابزارهایی که به کار برده‌اند و یا در تشخیص، فرمول بندی، قرارداد درمانی، پروتکل درمانی، مرتکب اشتباهی شده باشند.

• تعریف طرحواره استحقاق

 3- طرحواره درمانگر می بایست صرفا براساس مدل طرحواره درمانی عمل کند.

طرحواره درمانی البته مدلی است که در دل خود، برخی از مولفه های رفتار درمانی، گشتالت درمانی، سازنده گرایی، تحلیل رفتار متقابل و… را دارد اما طرحواره درمانگر خوب صرفا براساس چارچوب نظری این مدل  درمان می کند و از خودش چیزی را کم یا زیاد نمی کند، البته او اجازه خلاقیت دارد اما نمی تواند خودش چیزی را الحاق یا کسر کند، زیرا این مدل مدلی پژوهشمند است یعنی این مدل با همین ویژگی ها مورد بررسی قرار گرفته است و فرمول و چارچوب آن اگر که مورد دستکاری قرار بگیرد معلوم نیست آیا همچنان اثر بخش است یا خیر، مانند دارویی که ترکیب شیمایی بخصوصی دارد و در آزمایشگاه هم مشخص شده که برای درمان فلان بیماری موثر است، دیگر پزشک یا دارو ساز نمی تواند به دلخواه خود تغییر بدهد و اگر هم تغییر بدهد دیگر نباید بگوید این همان دارو است، پس طرحواره درمانی یک نظریه نیست بلکه پشتوانه پژوهشی زیادی دارد.

4- اگر طرحواره درمانگر در مسیر درمان با مشکل مواجه شد به کتب و مقالات مربوط به طرحواره درمانی مراجعه می کند و التقاطی عمل نمی کند.

گاهی فردی که در زمینه طرحواره درمانی آموزش دیده است در درمان به مشکلاتی می خورد، او در این مواقع باید به کتب تخصصی و مقاله های موجود در زمینه طرحواره درمانی مراجعه کند و اشکالات خود را پیدا کند نه اینکه بدون هیچ  پشتوانه علمی بخشی از آن را بدون اینکه قبلا مورد بررسی قرار داده باشد، حذف یا اضافه کند،به عنوان مثال طرحواره درمانگر روانکاوی نمی کند، واقیعت درمانی نمی کند ویا از کهن الگوها حرف نمی زند.

طرحواره درمانگری که در هنگام درمان از چارچوب طرحواره درمانی خارج شده و از مدل یا رویکردی خارج از آن استفاده کند،براساس استاندارهای انجمن بین المللی طرحواره درمانی نمی تواند درمانگر مورد تائید باشد.

5- طرحواره درمانگر می داند که بینش هزگز منجر به تغییر و درمان نمی شود و به تکنیک های دقیق و مدل ساختارمند مراجعه می کند

نکته بعدی این است که طرحواره ها هرگز با اموزش درمان نمی شوند، بعنوان مثال ما در سایت خودبیداری تا جایی که ممکن بود به معرفی تک تک طرحواره ها و تاثیر آنها برروی ازدواج، ارتباط و شغل و حتی ازدواج نکردن حرف زده ایم که لیست کامل ان را در زیر می گذارم، اما اینکه من ادعا کنم که شما وقتی که طرحواره خودرا شناختید، خود این شناخت سبب درمان میشود نشان می دهد که  با الفبای طرحواره درمانی هم بیگانه هستم زیرا  اولا شناخت به تنهایی از طرحواره ها بدون اینکه آن را درمان کنیم صرفا سبب چرخش از یک مکانیسم مقابله ای طرحواره به  مکانیسم دیگر میشود که ما در طرحواره درمانی به آن سوئیچ کردن می گوئیم.

مثلا کسی که طرحواره اطاعت داشت و همیشه بله قربان گو بود، حال با آگاهی از طرحواره اطاعت خود ممکن است که از مکانیسم  مقابله ای تسلیم دربرابر طرحواره خود به مکانیسم مقابله ای حمله سوئیچ کند و نافرمان و لجباز و سرکش شود، این شخص خیال می کند که با آگاهی درمان شده است زیرا حالش نسبت به گذشته کمی بهتر شده است (زیرا که از یک حالت ناسالم به حالت ناسالم دیگری سوئیچ کرده است) و سالها بعد متوجه میشود که هنوز در چنگال طرحواره اطاعت گرفتار است، اما او از مکانیسم ناخود آگاه ذهن خود خبر ندارد.

• طرحواره اطاعت چیست

ما به عنوان طرحواره درمانگر در درمان به این افراد کمک می‌کنیم که نه در برابر طرحواره خود تسلیم باشند و بله قربان گو باشند و نه اینکه بخواهند به مکانیسم مقابله ای حمله سوئیچ کنند و نافرمان و لجباز شوند بلکه یاد بگیرند که چگونه خواسته ها و نیازهای خود را بصورت مسئولانه و بالغانه بیان کنند.

نکته بعدی این است که رفتارها و طرحواره ها بر روی مغز می نشینند، پژوهشی در دانشگاه ریگن ژاپن نشان داده است که عادت ها دقیقاً روی نورون های مغز می نشینند و به صورت فیزیکی، شبکه ای  ایجاد می‌کنند.

بنابراین بینش هرگز سبب تغییر نمی شود، اینطور نخواهد بود که شما همینکه بفهمید دست شما به چه دلیل فلج شده است، دست شما خوب شود، بلکه باید به فیزیوتراپی بروید، چندین جلسه زیر نظر فیزیوتراپ بگذرانید تا درمان شوید و طرحواره درمانگر خوب این را می داند که علاوه بر آگاهی بعد از اینکه با استفاده از تکنیک های تجربی به سراغ ذهنیت های طرحواره ای می‌رود، در جلسات میانی و یا پایانی طرحواره درمانی با استفاده از رفتار درمانی مانند یک فیزیوتراپ رفتار جدید را در بدن و مغز مراجعه کننده ایجاد خواهد کرد.

بنابراین یک طرحواره درمانگر  هرگز این جمله را به کار می برد که شما همین که این طرحواره را شناختید دیگر می توانید جلویش را بگیرید.

طرحواره درمانگر خوب می داند که ما در طرحواره درمانی از 4 تکنیک

1. تجربی
2. رفتاری
3. شناختی
4. رابطه ای استفاده می کنیم

و در آموزشهای عمومی یا در همایش ها هرگز قادر به اجرای این تکنیک ها نیستیم

6- طرحواره درمانگر می داند که درمان طرحواره ها به صورت گروهی امکان پذیر نیست

یک سوال رایج این است که آیا طرحواره ها به صورت گروهی درمان می شوند؟

پاسخ این است که در این زمنیه فقط گروه درمانی اختلال شخصیت مرزی (به همراه درمان فردی) مورد پژوهش قرار گرفته است، اما از آنجایی که طرحواره ها علاوه بر اینکه ویژگی های مشترکی دارند در هر شخصی به شکلی اختصاصی بازنمایی می کند، می بایست رفتارها و افکار اختصاصی هر فرد را در جلسه مورد شناسایی و هدف درمان قرار بدهد، و نیز از آنجایی که دنیای فکری و شناختی و اصطلاحا سبد رفتاری افراد و مکانیسم های فکری و رفتاری و دفاعی افراد با هم بسیار متفاوت است، گروه درمانی نمی تواند موثر باشد، و تا این لحظه روش درمان متمرکز بر درمان فردی است، اگر تمایل دارید در مورد طرحواره درمانی اطلاعات بیشتری کسب کنید مقاله های زیر را مطالعه بفرمائید:

• آیا طرحواره ها واقعا قابل درمان است؟ 

7-طرحواره درمانگر لازم است که با رویکرد شناختی رفتاری کاملاً آشنا باشد.

از آنجایی که مدل طرحواره درمانی زیرمجموعه رویکرد شناختی رفتاری می باشد، اگر که درمانگر در حوزه شناختی رفتاری آموزش های لازم را ندیده باشد و مهارت های لازم را نداشته باشد نمی تواند درمانگر شایسته و صاحب صلاحیتی برای طرحواره درمانی باشد.

فهمیدن این موضوع برای مردم عادی که متخصص نیستند کمی سخت است، بنابراین با استفاده از یک مثال آن را برای شما روشن می کنم:

تصور کنید شخصی از مکانیکی هیچ چیز نداند، و اطلاع نداشته باشد که سیلندرها، شاتون، پیستون، واشر و… دقیقاً چه عملی انجام میدهند، با این حال یکی از قطعات اتومبیل را عوض کند.

می دانید که عقل سلیم حکم می کند تعویض قطعات اتومبیل را به شخصی که از مکانیسم و عملکرد موتور اتومبیل آگاهی دارد بسپارید، به همین شکل از آنجایی که طرحواره درمانی مدلی از رویکرد شناختی رفتاری است، درمانگر حتما می بایست در ابتدا رویکرد شناختی رفتاری را به صورت کامل مسلط باشد و بعد مدل طرحواره درمانی را بیاموزد و سپس برای درمان از این رویکرد استفاده کند، به همین دلیل، ما در مرکز روانشناسی خودبیداری به دانشجویانی که در حوزه طرحواره درمانی آموزش می بینند ابتدا رویکرد شناختی رفتاری را آموزش می دهیم.

همچنین به همین سوال، که سوال یکی از کاربران بوده است در ویدئو پاسخ داده شده است، مشاهده کنید:

• ایا طرحواره ها با آگاهی درمان می شوند؟

همچنین می توانید لینک های زیر را مشاهده کنید.

برای دریافت مشاوره های علمی در زمینه های مختلف یا شرکت در کارگاه ها و خرید بسته ها در ساعت کاری (از 9صبح تا 18 همه روزه به جز روزهای تعطیل) باشماره های زیر تماس بگیرید یا در واتساپ یا تلگرام پیام بگذارید.

اگر خارج از کشور هستید و یا با ارسال تیکت راحت‌تر هستید از طریق فرم زیر برای ما پیام بگذارید ما در اسرع وقت با شما تماس خواهیم گرفت.