زوج درمانی هیجان مدار چیست در 4 جلسه
زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
سلام، من (ارسطو رضایی) هستم و در این نوشته می خواهم ساده و اسان به معرفی رویکرد زوج درمانی هیجان مدار یا درمان منمرکز برهیجان بپردازم، از شما می خواهم صبور باشید و تا انتهای این نوشته را بخوانید، پادسکت ها را بشنوید، و ویدئو ها را تماشا کنید.
بسیاری از روانشناسان وقتی که زوجی برای درمان مراجعه می کنندکه باهم دعوا دارند، بشدت آشفته میشوند، دراین مجموعه طی ۴ فایل صوتی مدل زوج درمانی هیجان مداریاEFT را معرفی می کنیم.
هیجانات چه نقشی در رابطه زوجین دارد و ارتباط آن با زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
سهم هیجانات در ایجاد تجربه های مهمی که زوج ها در روابط صمیمانه دارند به شدت نادیده گرفته شده است، هیجانات نه تنها عامل اساسی در ایجاد تعارضهای زناشویی هستند بلکه عامل قدرتمند و بیشتر اوقات ضروری برای ایجاد تغییر در روابط نا کارساز هم به شمار میروند، یعنی هم درد هستند و هم درمان.
پیش از این، بر روی هیجان زیاد تمرکز نمی شد و حتی برای بسیاری از درمانگران هیجان یک عامل مزاحم بود, مثلاً وقتی که زن و شوهر با همدیگر بحث می کردند درمانگر به شدت آشفته می شد و به قول جانسون هیجان هراسی داشتند، زوج درمانگران تصور می کردند که هیجان جزئی پیچیده و عظیم و امری ثانویه است که سرچشمه اصلی آن گاهی شناختواره ها و انواع طرحواره ها و گاهی هم رفتاراست، این نوع نگاه باعث بازسازی روابط زناشویی نشد و نهایتاً پژوهشگرانی که در حیطه هیجان فعالیت میکردند به این فرضیه رسیدند که شناختواره ها و رفتارها پسایند هیجان هستند و نه سرچشمه آن، یعنی در واقع هیجان است که برای رفتار و شناختواره و طرحواره ها دعوتنامه می فرستد نه برعکس.
مطالعات جان گاتمن در ۱۹۹۴ نقش هیجانات را در ایجاد و حل تعارض های زناشویی بیشتر و بیشتر برجسته کرد
پژوهشهای فراتحلیل نشان دادند که درمانی که متمرکز بر هیجان باشد بسیار امید بخش است و میزان بهبودی زوج های آشفته ۷۰ تا ۷۳ درصد و در طی ۱۰ تا ۱۲ جلسه به وجود آمده است
این نتیجه ها حاصل سوگیری محققان نیست به گفته جاکوبسن در ۱۹۸۴ این پژوهش ها همگام با انجام مداخلات رفتار درمانگران صورت گرفت، مطالعات و شواهد آشکار کردند که درمان متمرکز بر هیجان، در رقابت با تمام رویکردها صلاحیت بیشتری دارند، همچنین شواهد اهمیت اتحاد درمانی رابرجسته کرده است بسیاری از زوج درمانگران در جلسه اول تنیدگی میخواهند نتیجه رابطه را پیشگویی کند اما پژوهش ها نشان داده است که هرچقدر که متخصصین با مراجعین متحدترباشند میزان استرس کمتر می شود و میزان بهبودی افزایش پیدا می کند.
این پژوهش توسط جانسون و همکاران در سال ۲۰۰۱ انجام شده و نشان داده است که روش درمانی مبتنی بر هیجان برای کار کردن با زوج های قدیمی و مردانی که مشکلات اجتنابی دارند و یا نمی توانند هیجانات خود را ابراز کنند بسیار گرهگشا است.
هیجان درمانگران هم به درون توجه دارند و هم به بیرون ومیان، یعنی دقت می کنند که فرد چگونه پاسخ های هیجانی دلبستگی مدار به پیکره دلبستگی می دهد، این نگاهی بر پدیده های درون روانی است، سپس به این توجه میکند که همسران روابط های خود راچگونه برقرار میکنند یعنی به مقولات میان فردی توجه می کند
به طور کلی الگو های سیستمی, تجربه های درونی و خودپنداره های افراد با همدیگر در ارتباط و در هم تنیده هستند و سبب تحریک و پدیدآیی یکدیگر می شود، یعنی مهم است که تعاملات در درون فرد چگونه پردازش می شود و سپس از فرد خواسته می شود که از پاسخ های جزمی و انعطاف ناپذیرا نه دست بکشد و به صورت احساسی پاسخگو باشد این نوع واکنش با عث نگهداری دلبستگی ایمن میان همسران میشود
رابطه جاری میان همسران از دو طریق ایجاد میشود و از دو طریق هم حفظ میشود یکی تجربه ای که افراد از لحاظ هیجانی از طرف مقابل دارند و دوم نوع رفتار هایی که انجام می دهند.
دقت کنید که هر همسر واقعیت درون روانی ای که دارد با رفتار های تکرار شونده از سوی دیگر در تقابل با هم هستند و به صورت پیوسته باعث باز آفرینی یکدیگر می شوند.
به طور کلی دو حوزه را موردشناسایی و توسعه قرار میدهیم یکی تجربه ها و دیگری تعاملات و نوع ارتباط ها
اولین هدف این است که درمانگر به پاسخ های هیجانی ای که زیر الگو های محدود کننده و یکنواخت رابطه ها هست دست پیدا کند و سپس آن را باز پردازش کند اگر این کار را انجام بدهد، پیکره های اصلی دلبستگی ایمن یعنی در دسترس بودن و پاسخگو بودن خودش را نشان می دهد.
دومین هدف به وجود آوردن واقعیت ها و ارتباط های جدیدی است که رابطه را مکانی امن برای همسران باز تعریف کند، مثلاً وقتی که یک همسر کشف می کند که همسرش در مانده و بی طاقت بوده و نه اینکه بدبین بوده جاها عوض میشود و وقتی که درمانگر به تعاملات ساختار جدیدی می دهد این ساختار جدید باعث توسعه و بازآفرینی تجربه های درونی هر همسر میشود، به عنوان مثال وقتی که زن نیازمندی اش به همسرش را درباره موضوع خاصی توصیف می کند و مرد به جای اینکه مانند گذشته به صورت تکراری فاصله بگیرد و در دسترس نباشد ترس خود را از پاسخگو بودن هیجانی تجربه می کنداین جا به جایی اتفاق می افتد.
درمان هیجان مداریاEFT در واقع هنری است علمی
زیرا سفری است. از بی خویشتنی یعنی بیگانگی با خود به لمس هیجانات درونی از گوش به زنگ بودن های زیادی و پاسخهایی خود حمایتگرانه و گاردها به گشود گی احساسی و خطر کردن
از ناامیدی های منفعلانه در مواجهه با دگرگونی هایی که به صورت ناگزیر در ارتباط اتفاق میافتد به احساس توانمندی در خصوص اینکه من می توانم به صورت فعالانه در این دگرگونی ها تاثیری بگذارم
از سرزنشگری های بیهوده دیگری به درک این که چگونه خود شخص باعث بی تفاوتی همسر شده و سبب شده که همسرش نتواند مراقب و پاسخگو باشد و برای او پاسخ گویی و مراقبت بسیار سخت می شود
از تمرکز بر کاستی ها و نقصان های یکدیگر به کشف ترس ها و حسرت های شخصی مان و از تنهایی باهم بودن به پیوند دوباره این سفری است که زوج ها قرار است با راهنمایی درمانگر با تجربه طی کنند
در مجموع این نوع مشاوره باعث ظهور یک خود تازه در فرد می شود همزمان با این نوظهوری ,روش های جدیدی از رابطه با همسر به وجود میآید و این خودش برای طرف مقابل محرکی برای تغییر میشود
و این سبب خلق رویدادهای مشترک کامروا ساز میگردد
زوج درمانی هیجان مدار چیست یا درمان متمرکز بر احساسات چه چیز هست و چه چیز نیست؟
- هیجان درمانگر مهارت های کلامی را آموزش نمیدهد.
- او به گذشته افراد و اینکه گذاشته چگونه بر روی رفتارهای الان شان تاثیر گذاشته است نمیپردازد.
- او به سراغ طرحواره ها و گذشته فرد نمیرود,بلکه او به این فکر میکند که این تجربه در ذهن درمانجو به چه صورت است؟ کنکاشگری است که تمام فرآیند ها و تجربه ها را می کاود و یاری می کند تا آنها هم فراز و نشیب ها و نقاط پنهانی ارتباطیشان را از طریق این کنکاش جدید بازسازی کنند
- هیجان درمانگر در واقع یک همکاری کننده است که گاهی رهبری میکند و گاهی هم پیروی میکند.
- او متخصصی نیست که بخواهد اصول یک رابطه سالم را روشن و تدریس کند او شرایطی را فراهم میکند که افراد راههای جدید با هم بودن را آزمایش کنند و رابطه ای که می خواهند را بین خود شکل بدهند و انتخاب های آگاهانه کنند.
- هیجان درمانگر بر اینجا و اکنون متمرکز است وبه پاسخهایی که همین الان در اتاق درمان اتفاق میافتد توجه کامل دارد، هوش و حواسش کاملاً جمع است و تمام آنها را ردگیری می کند.
- تجربه های درونی که هریک دارند را گسترش میدهد
دقت کنید که اگر که بخواهید به طرحواره ها و شناخت واره ها بپردازید از موضوع هیجان غافل ماندیم و وارد پیچ های تو در تویی میشوید که نه برای شما برون رفت ممکن است و نه برای دیگران.
درباره طرحواره درمانی درباره زوجین تااین لحظه تحقیقات زیادی انجام نشده است، اما زوج درمانی هیجان محور پژوهش های زیادی را در کارنامه خود دارد.
ممکن است که شما در میانه راه متوجه شوید که آن چیزی که سبب می شود که رابطه به خوبی جلو نرود طرحواره ها باشد که در آنجا توصیه میکنید به صورت فردی بر روی آن کار کنید، اگر که در ابتدا صحبت طرحواره ها را مطرح کنید و بخواهید که نگاه طرحواره ای داشته باشید هم گیج می شوید و هم چون اتحاد صورت نمی گیرد ممکن است که به بن بست بخورید.
نکته این است که ابتدا باید در جلسه درمان، علائم دلبستگی و نوع پاسخگویی را ردگیری و کشف کنید باید اتحادی بین شما و درمانجو به وجود بیاید، باید درمانجویان بفهمند که شما حرف آنها را فهمیده اید و سپس می توانید به آنها کمک کنید:
حالا که این را می خواهی داری چه کاری انجام میدهی؟
موضوع اصلی این است که هر کدام میگویند؛ من این را می خواهم، اما او این کار را می کند و طرفین در مقصر پنداری هستند.
تغییرات موقعی به وجود می آید که افراد در زمان حال، خودشان را به شکل دیگری متفاوت با قبل تجربه کنند و به دنبال آن تعاملاتی از جنس دیگر را نشان بدهند و ما موقعی می توانیم به مراجعین این کمک را کنیم که خودشان را به شیوه ای متفاوت تر با قبل تجربه کنند.
دقت کنید که این نوع درمان با رویکرد های تحلیلی، روابط ابژه ای و حتی گاهی از دیدگاه سیستمی که بر تاریخچه افراد تمرکز دارد در تناقض است.
هدف درمان در رویکرد زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
هدف ایجاد رشتههای ایمن دلبستگی است مطالعات نشان داده است که ریشه تعارضات خیانتها اختلافها در دلبستگی ناایمن است البته نه اینکه تماما به آن ارتباط پیدا کند، اما پژوهش ها همبستگی بسیار شدیدی را در ارتباط با دلبستگی ناایمن نشان دادهاند
تمرکز درمانگردرباره مسائلی است که مربوط به دلبستگی است یعنی دائماً به ایمن بودن, اعتماد داشتن و تماس داشتن توجه میکند و توجه میکند که چه چیزی این ها را بلاک میکند.
زوج درمانگر هیجان مدار به زوجین مهارت های گفتگو را آموزش نمیدهد زیرا او می داند که وقتی که زوج ها به دلیل درگیری با هیجانات زیرین خودشان آشفته هستند نمی توانند این مهارت ها را به کار بگیرند، یعنی آشفتگی هیجانی به قدری فرد را آسیبپذیر میکند که فرد حتی اگر مهارتهایی بداند نمی توانند از آن استفاده کنند
دقت کنید که هیجان درمانگر اهمیتی نسبت به تعارض های ناهوشیار و ایجاد بینش هم نمیدهد، زیرا ایجاد بینش هم باعث به وجود آمدن تغییرات پایدار در یک الگوی ارتباطی نخواهد بود، او فکر می کند که یک دلبستگی ایمن خیلی خیلی مهم است وهر فردی چه ادراکی از رفتار دیگری دارد؟ چه تجربه ای دارد؟ آن را چگونه احساس می کند و این چگونه با دلبستگی ایمن همسو است یا با آن در تقابل است؟
در ادامه برای شنیدن فایل ها و پادکست های مربوطه، محصول زیر را دانلود کنید.
زوج درمانگر هیجان مدار بر این نوع تجربه ها تمرکز می کند:
به معنای واقعی وارد دنیای پدیدارشناسی هر کدام می شود و دقت می کند که برای آنها دلبستگی ایمن بسیار بسیار اهمیت دارد
بنابراین
- هرکدام چه برداشتی از رفتار دیگری می کنند؟
- دیگری چه برداشتی ازرفتار او می کند؟
- آیا هر دو متوجه هستند که دیگری چه برداشتی میکند یا خیال می کنند که همان برداشتی می کند که آنها در ذهن دارند ؟
نکته مهم این است که هیجان درمانگر هرگز آموزش نمی دهد هرگز این برداشت را نمی گوید بلکه کمک می کند تا آنها به تجربه آن برسند و دریچه ی ذهن هر کدام به دنیای دیگری باز شود و متوجه شوند که هر دو به دنبال دلبستگی ایمن هستند ولی رفتار ها متفاوت است، بنابراین تکنیک هایی مانند توافق برای رفتار های تازه یا طرح قراردادهای جدید اجرا نمی شود.
زوج درمانگر هیجان مدار می داند که یک زوج فقط وقتی میتوانند مهارت های یاد گرفته شده را پیاده کنند که اول رشتههای ایمن و دلبستگی به وجود آمده باشد و موفق شده باشند که به پیکره چنین ارتباطی دست پیدا کنند، اگر این اتفاق بیفتد آن وقت این مهارت ها را می توانند پیاده کنند، او بر روی هیجان تمرکز می کند، هیجان اصلیترین عامل در آشفتگی های ارتباطی است و خبر این است که هم این هیجان پادزهر هم هست یعنی هم درد و هم درمان.
درمانگرهیجان مدار، هیجانات و نقش آنها را بازشناسی میکند و سپس توسعه می دهد؛ پدیدار ساختن واقعیت هیجانی مراجعین از تجربه و سپس ابراز هیجانات هدف درمان است و مهمترین عنصری است که می تواند تغییر را آسان کند این موضوع است که در مدل های غیر تجربی مورد چشم پوشی قرار گرفته است.
فقط اگر که بتوان جنبه های جدید تجربه های هیجانی که قبلاً دیده نشده را تجربه کرد و یا اینکه به زبان آورد در آن صورت می توان به تغییر دل بست، دارویی که شفابخش درگیری های ارتباطی است تجربه های تصحیح شده و جدید هیجانی است.
بنابراین باید در تجربههای هیجانی جستجو کنیم وجنبه های پنهان آن را آشکار کنیم و در جهت تولید پاسخ های تازه و کارآمدتر به ویژه ارتباطی یا پیکره دلبستگی از آن استفاده کنیم، در این صورت میتوان آینده ای را برای همسران تصور کرد، در این رویکرد دیگران را همانگونه که هستند در نظر می گیریم، و زوج ها را مانند افرادی که از لحاظ رشدی ایرادهایی دارند در نظر نمی گیریم، ممکن است که در اینجا بگویید آموخته های قبلی ما تداخل پیدا میکند.
این نیازمند به تمرین و ممارست زیاد است و به همین دلیل بهتر است که یک حوزه را برای درمان و یا مشاوره انتخاب کنید و نه چندین حوزه ,مادر دنیا ی متخصصین هستیم
دقت کنید که این به آن معنا نیست که طرحواره ها و یا گذشته افراد باعث ایجاد مشکلات الان نیستند بلکه تحقیقات نشان داده است (مانند تحقیقات گرمن در سال )۱۹۹۲ که تمرکز بر پاسخ های هیجانی نخستین و ناکارآمد والدین در زوج درمانی به عنوان سرچشمه ناکارآمدی های ارتباطی همسران توان درمانی شما را تحلیل می برد و آشفته می شوید و به بن بست می رسید، به هر حال همسران هر طرحواره ای که داشته باشند امروز نیازها و آرزوهای خود را به شیوه های فعال می کنند که منجر به ایجاد اختلال در رفتار می شود، یعنی آن ها یاد گرفته اند که پاسخ های هیجانی خودشان را تحریف کنند و یا بازداری کنند و یا انکار کنند
این شیوه های ناکارآمد یعنی تحریف, انکار و بازداری هستند که پاسخ های هیجانی را به اختلال تبدیل می کنند هیجان درمانگر ابتدا تجربه های همسران را اعتبار می بخشد و موجه می داند و بعد از آن به دنبال کشف شیوه های نادرست پردازش این تجربه هاست نه اینکه به آنها آموزش بدهد که طوری باشند که نیستند.
مراجعان افرادی هستند که بر اثر تجربه های قبلی شان حالات هیجانی را فرا گرفتند و در چرخه تعاملی ای قرار گرفتند که خود تقویت کننده و تکراری و بیمار گونه است و در آن گرفتار هستند، آنها گرفتار شیوههای غلط پردازش, سازماندهی و تنظیم تجربههای هیجانی هستند و تا زمانی که این مشکل درون روانی برطرف نگردد روش ارتباط با دیگران هم اصلاح نمی شود، اگر نحوه پردازش ساماندهی تجربههای هیجانی اصلاح شود دلایلی که فرد به عنوان توجیه می آورد و با خود پنداره او جوردر می آید هم برطرف خواهد شد و از آنجایی که این دلایل زیر بنای تعاملات محدود کننده هستند این تعاملات هم برطرف خواهد شد.
هیجان درمانگر باید بتواند از ظاهر پاسخهای غیرمنطقی و مختل کننده همسران عبور کند و منطق ورزی که در زیر آن پنهان است و نادرست است را کشف کند، رفتار در ظاهر و وقتی که میبینیم غیر منطقی است اما در زیر منطقی دارد و میخواهد نیازی را برطرف کند یا به خواسته ای برسد؛ آن نیاز و خواسته چیست؟
دقت کنید که درمانگر هیجان مدار آموزش نمیدهد بلکه چراغ قوه ای بر دارد بر می دارد و با مراجع به کشف و بررسی تجربه های خود می پردازد.
قسمتهایی از محتوای کارگاه زوج درمانی هیجان مدار پیشرفته را به صورت پیش نمایش ببینید:
1
2
نمونه ای از کار عملی و رل پلی مربوط به پکیج کارگاه زوج درمانی هیجان مدار در مرکز خودبیداری
پروسه تغییر و درمان در رویکرد زوج درمانی هیجان مدار یاEFTچگونه است؟
زوج درمانی هیجان مدار ۹ گام دارد؛
چهار قدم اول سنجش اولیه و محدود کردن چرخه های ارتباطی مشکل آفرین است و گام های ۵ و ۶ و ۷ یعنی گام های وسطی تاکید بر خلق و ایجاد تحریک های هیجانی خاص و تازه ای هست که بر اثر الگوهای تعاملی جدید و تجربه های دلبستگی های جدید به وجود آمده است و گامهای آخر درمان ۸ و ۹ یکپارچهسازی این تغییرات، تثبیت و مستحکم سازی تحولات و برون ریزی تغییرات ایجاد شده در زندگی همسران است، زوج هایی که آشفتگی های ارتباط ایشان کمتراست فرآیند درمان سرعت بیشتری دارد.
زوجهایی که آشفتگیهای ارتباط ایشان بیشتر است هیجان درمانگر ابتدا بر روی همسر منفعل یا اجتناب کننده تمرکز میکند و بعد از آن که او را از لحاظ هیجانی بادرمان درگیر کرد از دیگری میخواهد که موضع جدید را که برای رابطه به وجود آمده قبول کند و مجدد اعتماد کند.
اولین و مهمترین اصل این است که اتحاد درمانی مثبت با هر دو نفر به وجود بیاید در این صورت میشود موفقیت را تضمین کرد، این رویکرد برای زوج های قاطع برای طلاق به هیچ وجه مناسب نیست، بنابراین اولین سوال این است که آیا می خواهید این رابطه را ادامه دهید یا میخواهید جدا شوید؟اگر یکی از زوجین تصمیم به جدایی داشت مشاوره ازدواج بیمعنا است، این رویکرد برای همسرانی مناسب است که تا حدی هنوز به هم دلبسته هستند و مشکل اصلی شان گیر افتاده در چرخه های تعاملی معیوب است، همچنین زوجهایی که رابطه صمیمی ندارند و لازم است که در پیکره ارتباط ایشان تغییراتی به وجود بیاید.
مراحل درمان در زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
زوج درمانی هیجان مدار 3 مرحله و 9 گام دارد؛
مرجله اول در زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
مرحله ۱: محدود کردن و ضعیف کردن چرخه های تعاملی منفی
گام اول زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
- خلق و ایجاد اتحاد درمانی و روشن کردن مواردی که باعث تعارض می شود، زوج درک میکنند که تعارضاتشان به خاطر نیاز به دلبستگی به یکدیگر است ، ایجاد و حفظ اتحاد مشارکت جویانه به شکلی که هر دو همسر درک شوند مورد همدلی قرار بگیرند و شنیده شوند و مقصر قلمداد نشوند، هیجان درمانگر چرخه های مثبت و منفی تعاملات راارزیابی میکند نا ایمنی ها تعلقات نیازهای دلبسته مدارانه را مورد بررسی قرار میدهد و به سنجش و ارزیابی عواملی که درمان را بلاک میکنند مانند فحاشی ,سوء استفاده وخشونت گری می پردازد، در گام اول بعد از اینکه اتحاد درمانی ایجاد شد لازم است که همسربفهمند که برای رسیدن به امنیت های دلبستگی است که ظاهراً با هم میجنگند.
گام دوم زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
کشف، توصیف و روشن کردن چرخه های تعاملی منفی به محضی که پدیدار میشود در جلسه و توضیح دادن اینکه چگونه این چرخه باعث ماندگاری ناامنی دلبستگی و آشفتگی های زناشویی می شود
در اینجا هیجان درمانگر دقیقتر می شود ابتدا همسران را به آرامش و دقت دعوت میکند تا آنها بتوانند ببینند که چگونه با هم رفتار می کنند هیجان درمانگر شرایطی را فراهم می کند که در آن همسران چرخه های منفی خودشان را آشکار کنند برای این منظور ابتدا آخرین مشاجره زوج را می پرسد تمرکز می کند و بررسی می کند و سپس به تعاملات همسران توجه میکند و در آن غرق میشود، انگار که دارد یک برنامه تلویزیونی نگاه می کند، درمانگر به این موضوع توجه می کند که چه کسی چه کاری می کند و چه وقت و بعد دیگری چه می کند و در چه هنگام؟زیرا او میخواهد چرخه معیوب را بشناسد، وقتی که یک همسر چرخه را فعال می کند درمانگر آن را یادآوری می کند و آن را مورد بازدید قرار میدهد، هیجان درمانگر چرخه را از لنز دلبستگی نگاه می کند و دقت می کند که چگونه رفتارهای همسر مانند خشمگین شدن نق زدن و اعتراض کردن, احساس یاس و فاصله گزینی منجر به ایجاد دلبستگی ناایمن می شود و آن ها را منعکس می کند.
گام سوم زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
درمانگر در این جا هیجانات ناشناخته ای که در زیر الگوهای تعاملی ناکارآمد وجود داردرا می شناسد و دست یافتن به هیجانات نخستین و اولیه
دقت کنید که در این قدم هیجانات واکنشی ثانویه مانند خشم و ناکامی، تلخی، نا امیدی و احساسات مرتبط با افسردگی و فاصله جویی مورد اعتباربخشی و انعکاس قرار می گیرد، اما بر روی آن تاکید می شود زیرا هیجان های نخستین مانند غم ترس خشم است که رفتار همسران را هدایت می کند، این هیجانات نخستین بی دفاع است و به قول فروید هیچکس مانندهنگامی که عاشق است بی دفاع نیست، هیجان درمانگر هیجانات نخستین را با عبور از هیجانات ثانویه بیرون می کشد مثلاً وقتی که خانمی از شوهرش به این دلیل فاصله می گیرد که خشمگین است، در اینجا درمانگر خشم را انعکاس می دهد اما روی آن تاکید نمی کند و زن در ادامه می گوید که احساس ناامیدی می کنم، درمانگراین جا احساس ناامیدی را مورد تاکید قرار میدهد زیرا زیربنای فاصله جویی است تا به احساس اولیه برسد، مثلاً می پرسد:
میشه به من بگی احساس ناامیدی برای شما مثل چیه؟
درمانگرمیخواهد نشان بدهد که او از لحاظ نیازهای دلبستگی ناکام شده است؟
گام چهارم زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
قاب دهی مجدد به مشکل از طریق توجه به چرخه منفی و هیجانات زیر ساختاری و نیاز های دلبسته مدار
نام چرخه ناکار ساز را دشمن مشترک می گذارید و آن را منبع محرومیت های هیجانی و آشفتگی های زناشویی معرفی می کنید، در اینجا هیجان درمانگر تصویری از چرخه مشکل آفرین پیدا کرده و آشفتگی ها را با توجه به این چرخه تبیین می کند و تمرکزش را از روی اینکه کدام یک از این همسران مقصر است برمیداردوچرخه را متهم می کند در اینجا مقصر اصلی پیدا می شود دشمن این است، این دشمن مشترک شماست که بسیار زنده و پر انرژی است و شما دو نفر در دام این دشمن افتاده و این چرخه واقعاً قدرتمند است، درمانگر این چرخه را در بافتار علیت حلقوی نشان می دهد و آن را از تاریکی و از ابهام و از درونی بودن در می آورد و به جزئی بیرونی و تغییر پذیر نام گذاری می کند و لقب می دهد، در این قسمت درمانگر اشاره می کند که چگونه این چرخه احساسات تنهایی شکست خوردن و یاس را ایجاد می کند برای هر دو توضیح میدهد که این احساسات دقیقا نقطه مقابل خواسته های آنها هستند و آنها به دنبال امنیت همراهی و وصل شدن هستند، بعد از این مرحله است که همسران به سمت کمک کردن به یکدیگر بر علیه دشمن مشترکشان حرکت میکنند حالا آن ها شادتر هستند
قبل از اینکه گام بعدی برداشته شود باید به طور کلی محدودسازی و تضعیف چرخه اتفاق بیفتد و اگر نه همسران می توانند به لحاظ هیجانی خطر کنند هر وقت که زوج برای آمادگی به مرحله دوم وارد شدند مرحله دوم را شروع می کنید، ابتدا باید قبلا آن جا راجارو کنید بعد میتوانید فرش دلبستگی را پهن کنید.
مرجله دوم در زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
مرحله ۲ : بازسازی الگوهای تعاملی
گام پنجم زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
شناختن هیجان ها و احساسات، نیازها و جنبه هایی از خود که هنوز به مالکیت شخص در نیامدند و سپس یکپارچه ساختن و قاطی کردن این عناصر با نوع ارتباط
در این مرحله قرار است که در مورد نیازها و ترس هایی که در حاشیه قرار دارد فرد به شناخت و شهود برسد و جنبه هایی از تجربه را که هنوز جذب هوشیاری او نشدهاند را درک کند.
گام ششم زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
ایجاد و افزایش پذیرش نسبت به تجربه ای که هر یک از همسران نشان می دهد توسط همسر دیگر و ابراز پاسخ های جدید تعاملی، در اینجا همسران نیاز ها و ادراکات یکدیگر را شناسایی می کنند و می پذیرند و آنها را درک و اعتباربخشی می کنند(پذیرش و پاسخ جدید)
گام هفتم زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
آسان سازی ابراز نیازها و خواسته ها و همسر که باعث می شود زوج مجدداً به لحاظ هیجانی عاطفی با همدیگر درگیر شود وقتی که درگیری های مثبت در ارتباط شکل می گیرد رشته های دلبستگی و همینطور شیوه های جدید تعاملی پدیدارمی شود.
وقتی که نیازها به صورت تازهای ابراز می شودادراکات تازه ای از یکدیگر ایجاد میشود که باعث به وجود آمدن رفتار های تازه ای می شود، من دوست دارم که از من حمایت کنی نه اینکه نصیحت کنی، در گام های ۵ و ۷ دو اتفاق مهم می افتد که در درمان هیجان مدار بسیار بسیار اهمیت دارد، در اینجا فردی که گوشه گیر است مجدداً درگیر می شود و وضعیت رابطه ای خود را تغییر می دهد فعال می شود و احساس در دسترس بودن را برای همسرش ایجاد می کند، مثلاً به جای اینکه ساکت بنشیند و فاصله بگیرد و خشمگین می شود و نیاز خود را به احترام به حمایت شدن به شکلی بیان می کند که همسرش صدای او را میشنود و می فهمد که باید پاسخگوی نیاز او باشد، دوم این که همسری که قبلاً بسیار انتقاد گر بود و بیش از اندازه فعال بود حالا نرم می شود و حالا می تواندنیازمندی هایش را و آسیبپذیری هایش را نشان بدهد او مجددا به همسرش اعتماد می کند، این دو قدم مهم ترین قدم ها هستند، اگر این دو قدم به خوبی انجام شود احتمال عود بسیار بسیار کمتر است و اگر که باز درگیر شدن خیلی کم صورت بگیرد البته باز هم می توان آن را بهبود بخشید اما تاثیر گذاری درمان کم تر است وقتی که همسر انتقادگر نرم می شود موقعیت و جایگاه او در ارتباط با هم به لحاظ این که مورد پذیرش هم صرفا صلح جو قرار می گیرد و هم به لحاظ اینکه کنترل گریش کم می شود تغییر می کند.
آخرین گام های این مرحله نخستین دلبستگی در رابطه پیدا می شود و همسران چرخه جدیدی را با تابلوی باز درگیری و پاسخگو بودن آغاز می کنند که
معمولاً در گام هفتم مشاهده می شود این رویدادها دلبسته مدار هستند و خاصیت شفابخشی برای آسیب های گذشته وآغاز راه جدید دلبستگی هستند و معمولاً در این مرحله همسری که قبل از این متهم میکرد می تواند ترس هایش را از جدایی مطرح کند و به دلیل اینکه همسرش برایش آرامش خاطر فراهم می کند آسوده خاطر شود.
مرجله سوم در زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
مرحله ۳ : تثبیت و یکپارچه سازی
گام هشتم زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
آسان کردن به وجود آمدن راهکارهای تازه برای حل مسائل کهنه ارتباطی
گام نهم زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
تقویت موقعیت های جدید و تثبیت چرخه های جدید در کنار رفتارهای دلبستگی خواهانه
در مرحله ۳ درمانگر پیشرفتهای همسران را بررسی میکند و چرخه های تعاملی مثبت و نوین را برجسته میکند و آن را با چرخه های ناساز، قبلی مقایسه می کند و یادآوری می کند که چقدر پیشرفت کردند معمولاً همسران از ارتباط های جدید و کارساز در زمان حال مثال هایی می آورند نشان میدهد که چگونه در گذشته واکنش های غلطی داشتند.
پس در پایان مرحله اول درمان چرخه منفی تضعیف میشود
در مرحله دوم درمان اجتناب کننده درگیر می شود
در مرحله دوم درمان سرزنشگر آرام و نرم می شود
در پایان مرحله سوم درمان رشته های دلبستگی دوباره پیدا میشود
اگرباز هم برایتان این سوال وجود دارد که زوج درمانی هیجان مدار چیست این 4 پادکست را بشنوید، و اگر می خواهید به صورت کامل این مدل را بیاموزید می توانید بسته های آموزشی کارگاه زوج درمانی هیجان مدار را که در پایان این نوشته قرار داده ام، تهیه کنید.
برای تکمیل اطلاعات و یادگیری دقیق این مدل می توانید بسته های زیر را تهیه کنید، برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این بسته کلیک کنید و به دقت مطالعه کنید:
برای دریافت مشاوره های علمی در زمینه های مختلف یا شرکت در کارگاه ها و خرید بسته ها در ساعت کاری (از 9صبح تا 18 همه روزه به جز روزهای تعطیل) باشماره های زیر تماس بگیرید یا در واتساپ یا تلگرام پیام بگذارید.
اگر خارج از کشور هستید و یا با ارسال تیکت راحتتر هستید از طریق فرم زیر برای ما پیام بگذارید ما در اسرع وقت با شما تماس خواهیم گرفت.
درباره ارسطو رضایی
مرکز روانشناسی خود بیداری آموزش به دانتشجویان روانشناسی و روانشناسان و خانواده ها
نوشتههای بیشتر از ارسطو رضایی4 Comments
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
خیلی عالی بود.سپاس
ممنون خیلی خوب بود
سلام
زوجهای زیادی هستندکه به طرز بی رحمانه ای دوست دارند همسرشان همونجوری رفتار کنه که ما میخواهندمهمونطوری لباس بپوشه که میپسندن واین ریشه درهیجانات رفتاری دارد که بالطبع بایددرمان شود
سلام
متاسفانه امروزه بیشتر مراجعان که میخواهند طلاق بگیرند ریشه مشکلاتشان به هیجان مداری ختم میشود که خوشبختانه همانگونه که فرمودید درچندمرحله درمان راشروع کردیم که درمرحله سوم زوجین دلبستگی های قبلی خود را نسبت به یکدیگر دوباره پیدا کردند.