چگونه کتاب بخوانیم که فراموش نکنیم؟ 9 توصیه همراه با 8 دقیقه پادکست
چگونه کتاب بخوانیم که فراموش نکنیم؟
اصول کتابخوانی و مطالعه کردن چگونه است؟
منظور من ( ارسطو رضایی) در این نوشته به هیچ وجه کتاب های درسی نیست، بخصوص در کشور ما که نظام آموزش و پرورش و نظام آموزش عالی، در زمینه ی چیدمان دروس و نیز معیارها و ملاکهای ارزیابی درست عمل نمی کند، اما در پایان این نوشته پادکستی قرار داده ام که مخاطب این پادکست دانشجویان و دانش آموزان هستند و اگر دغدغه ی شما نحوه مطالعه و درس خواندن است و می خواهید بدانید که چگونه کتاب بخوانیم که فراموش نکنیم، می توانید آن پادکست را بشنوید، اما نوشته ی زیر مربوط به مطالعه ی آزاد است.
بسیاری از دانشجویان و مراجعه کنندگان و فرا گیران ما، دائما این سوال را از من می پرسند که چرا بعضی از افراد میتوانند به راحتی کتاب و کتابخوانی را بخشی از برنامه روزانه خود کنند اما بعضی از افراد نمی توانند این کار را انجام بدهند؟ و چگونه کتاب بخوانیم که فراموش نکنیم؟
من در اینجا روشی که خود از آن استفاده می کنم را مطرح می کنم شاید برای شما مفید باشد, من در روز بطور متوسط 4 ساعت مطالعه دارم, شایدوقتی از روش کتاب خواندن خودم بگویم برای شما هم مفید باشد.
همانطور که گفتم در مدرسه و آموزش و پرورش به صورت بی رحمانه ای ما را مجبور می کردند تا بخش هایی از کتاب را به ذهن بسپاریم و این باعث شده که از کتاب و کتابخوانی وحشت کنیم.
این اشتباه بزرگی در نظام آموزش و پرورش و نظام آموزشی و حتی دانشگاهی ماست که باید تغییری اساسی کند، برای این منظور کتاب باید در دنیای علاقه مندی های ما قرار بگیرد تا بتوانیم به آن علاقه داشته باشیم.
آنها از ما خواستند که تمام مطالب کتاب را از ابتدا تا انتها بخوانیم, در حالیکه کسانی که اهل کتاب خواندن هستند، به این شکل عمل نمی کنند، آنها لزوماً از ابتدا تا انتهای کتاب را نمیخوانند!
حال به صورت خلاصه و تیتروار 9 توصیه برای مطالعه برای شما دارم:
۱_خودتان را مجبور به خواندن یک کتاب نکنید
یعنی اینطور نباشد که تصور کنید چون این کتاب را خریده ام, باید حتماً آن را از ابتدا تا انتها بخوانم، به کتاب مانند میوه نگاه کنید، شما میوه را میخرید و هر وقت دلتان می خواهد یکی از آن میوه ها یا قسمتی از آن را میل می کنید.
حال اگر تصور کنید که مجبور هستید همه آن میوه هایی که خریده اید را حتماً و یکجا بخورید و هیچ چیزی باقی نگذارید، چه اتفاقی می افتد؟ احتمالاً چون پای اجبار در میان است، بخشی از مغز شما مقاومت خواهد کرد.
اما اگر که اختیار و انتخاب داشته باشید هرزمان که تمایل داشته باشید میل می کنید و بدن شما مواد لازم را دریافت خواهد کرد، همین نگاه را نسبت به مطالعه کردن داشته باشید.
۲_مانند محققان بخوانید
فرض میکنیم که شما می خواهید درباره آشپزی چیزی بنویسید یا درجایی آموزش بدهید، ممکن است که ده کتاب در کتابخانه شما باشد و بخواهید از هر کدام مطلبی را یادداشت کنید.
بنابراین کتابخانه شما مانند مرجع است و اینطور نیست که همه آن کتابها را باید بخوانید یا باید خوانده باشید, بلکه هر وقت درباره موضوعی تمایل داشتید که چیزی بخوانید و بدانید یا بنویسید، ممکن است بخواهید از بین چند کتاب این مطالب را جمع آوری کنید.
۳_ کتابهای بزرگان را بخوانید
واقعیت این است که همه کتاب ها ارزش خواندن ندارد!
به عنوان مثال اگر که من (ارسطو رضایی) به عنوان روانشناس بالینی بخواهم شخص بیماری را درمان کنم و درباره آن بیماری، اطلاعاتی نداشته باشم کتاب هایی را می خوانم که پیشینه پژوهشی داشته باشد و از لحاظ علمی معتبر باشد تا بتوانم به هدف خود برسم مثلا اگر بیمار من افسرده است، هر کتابی را در مورد افسردگی نمی خوانم، بلکه فقط کتابهایی را می خوانم که بر اساس پژوهش های علمی و آزمایشگاهی نوشته شده باشد, یا نویسنده آن در حوزه روانشناسی, فرد معتبری باشد, این سبب می شود که از یادگیری خود بهره ببرم و این بهرهگیری هم سبب انگیزه من برای مطالعه بیشتر در آینده خواهد شد.
ما در عصر انفجار اطلاعات هستیم و اگر که نخواهیم در این باره دقت به خرج بدهیم، مغز ما انباشته از اطلاعاتی خواهد شد که فایده چندانی نخواهد داشت، در هر حوزه ای که می خواهید مطالعه کنید، بررسی کنید و ببینید، نظریه پردازان و صاحب نظران چه کسانی هستند، کتاب آنها را بخوانید.
4_از کتاب تصویر بسازید یا از روش ZOOM IN و ZOOM OUT استفاده کنید
در مورد کتابهایی که می خواهید از ابتدا تا انتها بخوانید، در ابتدا نگاهی به فهرست کتاب بیندازید و اجازه بدهید که در ذهن شما از کل کتاب و ساختار کتاب تصویری شکل بگیرد، درست مانند این که می خواهید خانه بسازید، ابتدا چهارچوب آن خانه و اسکلت فلزی آن خانه برپا میشود، سپس آجر و سایر مصالح ساختمانی در لابلای این اسکلت فلزی قرار می گیرد. این شیوه سبب میشود که اطلاعات و دانش در مغز شما درباره آن کتاب سازماندهی می شوند، یادگیری آسان تر می شود و راحت تر یاد خواهید گرفت، به این روش ZOOM IN و ZOOM OUT نیز می گویند.
۵_ اگر کتاب هایی را می خوانید که ترجمه است ترجمه های خوب را بخوانید
متاسفانه بعضی از کتابها توسط غیرمتخصصین ترجمه شده است، مثلاً کتاب روانشناسی در گذشته توسط کسانی که فقط زبان انگلیسی بلد بودند ترجمه می شد، البته بسیاری از این مترجمان واقعاً خدمات زیادی به روانشناسی کردهاند اما بعضی از این ترجمه ها هم، فقط ترجمه تحت للفظی بوده و در نتیجه گنگ، غامض و غیرقابل فهم بود.
چه بسا که خود مترجم، مقصود و هدف نویسنده را نفهمیده بود و فقط خط به خط آن را ترجمه کرده بود، درست مانند مطالبی که ما امروزه ممکن است در گوگل بخواهیم توسط ابزارک های گوگل ترجمه کنیم و برای ما گیج کننده خواهد بود به همین دلیل دقت کنید که مترجم های خوب در مورد کتابهایی که شما می خواهید چه کسانی هستند.
چگونه کتاب بخوانیم که فراموش نکنیم، اصول کتابخوانی چیست؟
۶_ بومی سازی کنید
در کتابهای ترجمه شده، به واژه هایی بر می خوریم که هیچ ارتباطی به فرهنگ ما ندارند و به همین دلیل ذهنمان تصویر نمیسازد، مثلاً وقتی که بچه بودم در کتابهای مختلف این جمله رادائما مشاهده می کردم: شروع کرد به نوشیدنی خوردن!
من در آن زمان با خودم فکر میکردم: نوشیدنی؟؟ و متوجه نمی شدم یعنی چه و ذهن من این بخش را نادیده می گرفت، زیرا قاعدتا اگر آن نوشیدنی اسم داشته باشد باید اسم آن نوشته میشد مثل نوشابه، آب و غیره و یا نوشته می شود جک و جنی، گاهی اوقات من واقعا نمیفهمم جنی اسم مرد است یا زن؟
در اینصورت میتوانید کتاب را بومیسازی کنید، مثلاً می توانید به جای جنی بنویسید مریم و به جای جک بنویسید محمد، در داخل همان کتاب با مداد یا خودکار آن اسم هارا خط بزنید و این اسم ها را بنویسید، در اینصورت فهم کتاب برای شما آسان تر می شود.
۷_ فکر نکنید که باید حفظ کنید یا بعدا یادتان باشد،مغز شما مانند معده است
دوباره بر می گردیم به مثال میوه و غذا ، وقتی که شما غذایی را میل می کنید، این طور نیست که با خودتان بگویید: باید همه پروتئین و همه مواد داخل غذا را توسط بدنم جذب کنم، بلکه غذا را میل می کنید و معده شما خود به خود بخشی را که لازم دارد خودش برمیدارد.
ما با حواس پنجگانه یاد نمی گیریم، مغز ما هنگام مطالعه قسمتی که لازم دارد را خودش بر میدارد و قسمت دیگر را شاید روزی که نیاز داشته باشیم به یاد بیاورد، شاید هم نه، بنابراین به فکر حفظ کردن مطالب نباشید، فقط بخوانید و بروید، همانطور که روزنامه و مجله می خوانید، و اصول کتابخوانی را رعایت کنید.
۸_ خارج نویسی و یادداشت برداری نکنید
بعضی از افراد، عادت دارند که در حین اینکه می خوانند, آن را به صورت مفصل در جایی بنویسند، این کار باعث می شود که خواندن برای شما طاقت فرسا می شود و به همین دلیل مغز شما در دفعات بعد تمایلی به خواندن ندارد، این یکی از اصول کتابخوانی است.
بعضیها میگویند من با نوشتن یاد میگیرم، اگر هم اینطور باشد این عادت را در خود عوض کنید، درست مانند اینکه بعضی ها بگویند من عادت کرده ام که پیاده از تهران تا شمال بروم! طبیعتاً این فرد، هر زمان که بخواهد به شمال برود، چون باید انرژی زیادی خرج کند، مغز او مقاومت میکند، زیرا نمی خواهد انرژی خرج کند؛ من در کلاس درس دانشجویانم این قاعده را یاد آوری می کنم و به گفته ی آنها این خیلی به آنها کمک می کند، شما وقتی می نویسید در واقع به مغز خود اعتماد نمی کنید و مغز شما هم با عرض پوزش چیزی را به ذهن نمی سپرد و گویا به شما می گوید: به من اعتماد نمی کنی؟ باشه! پس برو سراغ همون دفترت!
9-تفسیر هارا بخوانید
ممکن است که به عنوان مثال شما به یک کتابی فلسفی علاقه مند باشید، کتاب را میخرید اما چیزی از آن نمی فهمید، دلایل میتواند متفاوت باشد.
در این مواقع بهترین کار این است که کتاب منتقدان را بخوانید، مثلاً من کتابی از توماس آکویناس میخرم، ولی هرچه می خوانم نمی فهمم. در این صورت اگر که یکی از کتاب هایی که او را نقد کرده اند بخوانم، با افکار او آشنا می شوم و بعد از آن اگر دوباره کتاب توماس آکویناس را بخوانم می فهمم.
اگر که شما علاقه مند به کتاب و کتابخوانی هستید، و می خواهید اصول کتابخوانی را یاد بگیرید از آنجا که علاقه بسیار زیادی به کتاب خواندن دارم، کتاب های مختلفی را در این سایت ساده سازی می کنم و قرار می دهم, می توانید مطالب سایت خودبیداری را هر روزه دنبال کنید.
اصول کتابخوانی چیست و چگونه کتاب بخوانیم که فراموش نکنیم؟ این پادکست برای دانشجویان و دانش آموزان مناسب است بشنوید
فهرست کتابهای مرا می توانید در زیر مشاهده کنید:
- به هم رسیدن با هم ماندن
- تربیت سر نوشت ساز
- کنترل رابر روی زمین بگذار
- حکومت باید ها
- کودکی ات را زمین بگذار دوست من
- آزادی عشق، مسولیت پذیری
- عشق, تنهایی, جدایی
- با وجود آنکه در قفس هستی زندگی کن
برای دریافت مشاوره های علمی در زمینه های مختلف یا شرکت در کارگاه ها و خرید بسته ها در ساعت کاری (از 9صبح تا 18 همه روزه به جز روزهای تعطیل) باشماره های زیر تماس بگیرید یا در واتساپ یا تلگرام پیام بگذارید.
درباره ارسطو رضایی
مرکز روانشناسی خود بیداری آموزش به دانتشجویان روانشناسی و روانشناسان و خانواده ها
نوشتههای بیشتر از ارسطو رضایی3 Comments
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام یه سوال داشتم
من یه کتاب فلسفی رو جدیدا خوندم و تمام کردم و تصمیم گرفتم که نکات و جملات قشنگی که توی کتابم هایلایت کردم رو در یک دفتر بنویسم ، بنظرتون این کار درسته؟ یا وقت تلف کردنه
نیازی به این کار نیست
با سلام و تشکر از مقاله خوبتون