روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟ 52 ویژگی
روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟
ملاک ها و معیارهای یک روانشناس صاحب صلاحیت چیست؟
چگونه تشخیص بدهیم که باید به کدام روانشناس مراجعه و اعتمادکنیم و ملاک و معیار انتخاب روانشناس چیست؟ ویژگی های یک روانشناس خوب چیست و چگونه یک روانشناس خوب را بشناسیم.
روان درمانگر خوب چند ویژگی دارد:
۱- روان درمانگر خوب از بالا و بلندی های اخلاقی به شما نگاه نمی کند
یک روانشناس خوب و صاحب صلاحیت، رفتارهای شما از ذره بین اخلاق نگاه نمیکند، روانشناسی اصولاً با اخلاق کاری ندارد، روانشناسی یک علم است و با هست و نیست کار دارد و با باید و نباید کاری ندارد.حتی اگر شما بدترین رفتارها را از نظر خودتان انجام داده باشید یک روانشناس خوب اصلا ازشنیدن آنها تعجب نمی کند یا حالتی از قضاوت، یاداوری را در چشمان او و در بدن او و در لحن او نخواهید دید. البته اینکه روانشناس هم یک انسان است.
و قطعاً دچار لغزش میشود را باید در نظر بگیریم اما اگر پافشاری کند و از اصطلاحاتی استفاده کند یا به صورت آشکارا طوری رفتار کندکه انگار درباره شما قضاوت اخلاقی کرده است قطعاً رفتار او حرفه ای نیست.
۲- روان درمانگر خوب، خود و نظر و خواسته ی خود را تحمیل نمی کند
یک روانشناس خوب، خود و نظر و خواسته ی خود را تحمیل نمی کند، به این معنی که شما را مجبور نمیکند که درمان را ادامه بدهید، چه با سرزنش زیاد، چه با زنگ زدن و یا پیامک دادن زیاد و چه با پیگیری زیاد پافشاری نمی کند و مزاحم شما نمی شود البته گاهی اوقات لازم است که منشی و یا روانشناس به مراجع خود پیام بدهد، احوال او را بپرسد و اگر درمان را ناگهان رها کرد علت آن را جویا شود. اما اینها باید به گونهای باشد که قبل از آن روانشناس درباره آن فکر کرده باشد و مطمئن باشد که این کار لازم است مثلاً من در برخورد با بیمارانی که بردرلاین هستند گاهی به آنها پیام میدهم (البته به بعضی از آنها پیام نمیدهم) من با توجه به شناختی که از مراجعم پیدا کردم می دانم که به چه کسی در چه زمانی چه پیامی باید بدهم؟
اینها به دلیل ارتباطی است که با او دارم و به دلیل تصویری هست که از او در ذهن دارم مثلاً ممکن است که بیمار من تصور کند که من دیگر علاقهای به دیدن او ندارم و من هم در طول جلسات متوجه این ذهنیت او شدم و به همین دلیل ممکن است که پیام بدهم
یا ممکن است که بیماری داشته باشم،که تصور کند که باید تکالیفش را دقیق انجام بدهد و چون انجام نداده خجالت میکشد که بیاید، در اینجا هم من یا منشی هم به او پیام میدهیم یا ممکن است که بیماری به دلیل اینکه درگیر طرحواره کمال گرایی است، گرفتن وقت را به لحظه آخر میاندازد و ممکن است وقت بعدی را از دست بدهد در اینجا منشی من به او زنگ میزند اما در همه این رفتارها باید طوری عمل کرد که به هیچ عنوان احساس مزاحمت و یا تحمیل شدن به مراجع دست ندهد.
مثلا اگر مراجعی برای جلسات بعد وقت نگرفت منشی من فقط یک بار به او یاد آوری می کند و اگر احساس کرد که مراجع بنابر دلایلی شخصی تمایل به ادامه درمان ندارد به او می گوید: بنابراین هروقت تصمیم داشتید وقت بگیرید خودتان اطلاع بدهید.
۳-روان درمانگر خوب انتقاد نمی کند
انتقاد کردن خود و سرزنش کردن خود، در درون همه افراد بخصوص کسانی که برای درمان به ما مراجعه میکنند وجود دارد، دیگر جایی برای انتقاداضافی نیست. یک روانشناس خوب و صاحب صلاحیت، تحت هیچ شرایطی از مراجع خود انتقاد نمی کند، بلکه برای او ممکن هست که رفتار کار آمدوناکارآمد و یا افکار کارآمد و ناکارآمد را توضیح بدهد و یا درباره پیامدهای یک رفتار، یک احساس و یک فکر توضیح بدهد، اما انتقاد نمی کند زیرا ما نمیتوانیم به دیگران رشد را بدهیم، گاهی وقتها لازم است که زمان بگذرد و موسم هر چیز به فصل خود فرا می رسد.
۴-روان درمانگر خوب خویشتندار باشد
یک روانشناس خوب به لحاظ اخلاقی خویشتندار است، موقعیت هایی برای یک روانشناس به وجود میآید که ممکن هست که به هر دلیلی تحریک شود، او باید بتواند امیال و غریزه ها و خواسته های خود را به خوبی مدیریت کند تا هم آسیبی به مراجع زده نشود و هم اینکه باعث بدنامی حرفه ی روانشناسی نشود، او می داند که اگر هم مراجعی به او ابراز علاقه کند، میتواند به صورت حرفه ای به این موضوع نگاه کند. روانشناسان خوب و صاحب صلاحیت در این باره کاملاً آموزش دیده است و این موقعیت ها برای آنها اصلاً ناآشنا نیست.
5-روان درمانگر خوب گرفتاری مالی ندارد و بین درآمد و مراجع، مراجع را ارجحیت می دهد
اگر چه کسانی که در این حوزه فعالیت میکنند دستکم به اندازه ای که بتوانند و روزگار خود را بگذرانند درآمد خواهند داشت مشروط بر اینکه دوره های درمانگری را سپری کرده باشند و حرفه ای عمل کنند، اما روانشناس خوب نباید محتاج نان شب باشد و نباید از لحاظ مالی در شرایطی باشد که اگر که مثلاً چند مراجع را از دست بدهد، دیگر نمیتواند قبض آب و برق این ماه خود را پرداخت کنند یا اجاره کلینیک را پرداخت کند، در این شرایط ممکن است که روانشناس خواسته یا ناخواسته تعداد جلسات مراجع را با انگیزه مالی طولانی کند یا در جاهایی که لازم نیست کارهایی انجام بدهد که به شکلی کسب درآمد کند. روانشناس به لحاظ مالی باید در شرایطی باشد که دغدغه مالی برای از دست دادن مراجع را نداشته باشد.
روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟
اگر چه این کار به هر حال یک پیشه محسوب می شود اما اولویت نباید با مسائل مالی باشد همانطور که روانشناسان سوگند یاد کردند که به سلامت روانی افراد تحت هر شرایطی اولویت بدهند.
اگر وضعیت مالی او خوب نیست باید قناعت پیشه کند و بلند پروازی مالی را کنار بگذارد و یا اینکه کارهایی انجام بدهد که برای خودش هزینه تراشی نکند مثلا تا زمانی که به درآمدی خوب نرسیده بصورت درصدی درکیلینیک اساتید و یا همکاران یا موسسات دیگر بصورت توافقی مراجع بپذیرد یا از منشی مشترک استفاده کنند و مسائلی از این قبیل
6-روان درمانگر خوب اهداف درمانی و خواسته های دقیق مراجعین را مشخص کند
مراجعه کننده برای حل مشکل یا مشکلاتی به درمانگر مراجعه می کنند درمانگر می بایست در طی جلسات اولیه مشکلات و خواستههای مراجع را مشخص کند و در طول جلسات بعدی دائماً حواسش به خواسته ها و مشکلاتی که مراجع با آن درگیر است باشد و مشخصا درباره آن صحبت کند، یعنی بگوید که خواسته و انتظار تو از من و یا از این جلسات چیست؟ دوست داری به کدام مشکلات تو بپردازیم و من چه کمکی میتوانم به تو بکنم و سپس برای مراجعه کننده مشخص کند که آیا درباره آن مشکلات می تواند به او کمک کند یا خیر و اگر می تواند تا چه اندازه و به چه شکلی؟
درمانگر نمیتواند بگوید که تو نمیفهمی! تو متوجه نیستی! تو باید این مشکل را حل کنی! تو مشکلات دیگری هم داری که باید آنها را حل کنی!رابطه او بایدکاملا محترمانه باشد و اگر هم نظری داشت به صورت حدس و گمان مطرح کند و نه به عنوان یک واقعیت.
7-روان درمانگر خوب بایددر دسترس باشد
یک روانشناس خوب باید در دسترس بیمارش باشد، درمانگری با مشاوره و یا آموزش فرق دارد اگر روانشناسی میخواهد کار درمانگری انجام بدهد، بایددر نظر داشته باشد که به اندازه ای مراجع بپذیرد که بتواند در دسترس آنها باشد. به همین دلیل بسیاری از پژوهشگران معتقدند که روانشناسان نهایتاً در هفته ۳ روز میتوانند مراجع بپذیرند، البته این یک قانون بدون استثنا نیست و بستگی به توانایی درمانگر هم دارد اما در هر صورت باید در دسترس باشد.
مثلاً اگر بیمار بردرلاین ( نوعی اختلال شخصیت مرزی ) هست، (انواع اختلال شخصیت مرزی این مقاله را بخوانید) روانشناس باید شماره خود و یا شخصی که دستیار اوست را به بیمار بدهد و بگوید که در چه صورتی می تواند به او پیام بدهد یا زنگ بزند. (البته درباره محدودیت ها باید صحبت کند که دراینباره هم آموزش دیده اند)ویا اگر مراجع افکار خودکشی دارد و یا در بحران است، روانشناس باید راهی برای اینکه مراجع در خارج از جلسات بتواند با او ارتباط برقرار کند باز کند و اینطور نباشد که مراجعه کننده نتواند تا جلسه بعد به هیچ عنوان هیچ ارتباطی با درمانگر خود برقرار کند.
8-روان درمانگر خوب اهل مطالعه و یادگیری است
امروزه در بسیاری از کشورها گواهینامه ها و مدارک دانشگاهی تاریخ انقضا دارند، دلیلش این است که دانش به سرعت در حال افزایش است و پژوهشگران هر بار ممکن است که یافته های جدیدی داشته باشند که با یافته های قبلی متفاوت و گاهی وقتها متعارض باشد، مثلاً پژوهشها درروانشناسی نشان داده است که تکنیک «توقف افکار» که در گذشته به نظر می آمد یک تکنیک سودمند است، در بسیاری از موارد آسیب زننده و مضر است.
یک روانشناس خوب مطالعه دارد او مقالات روز را میخواند، کتاب هایی که تازه منتشر شده اند را مطالعه میکند و در کنفرانس ها و همایش ها هر از چند گاهی شرکت می کند تا به روز باشد و از قافله عقب نماند، مسلما روانشناسی که هیچ کدام از این کارها را انجام نمی دهد بر اساس دانش قبلی خود اظهار نظر می کند و ممکن است که پژوهشهای جدید نشان میدهد که بسیاری از تکنیک ها و مدل هایی که از آن استفاده می کند کارایی لازم را ندارند و یا حتی مضر هستند.
9-روان درمانگر خوب متواضع و روشن بین است
یک روانشناس خوب و صاحب صلاحیت بر روی عقیده و موضع خود پافشاری نمی کند، ضمن اینکه میتواند به اسناد پژوهشی دقیق اشاره کند اما جزم اندیش نیست.
یک روانشناس خوب ممکن است که در طی جلسات حدس ها و گمانه های اشتباهی از مشکلات مراجع و یا افکار و احساس مراجع ارائه کند اما اگر مراجع گفت: با حرف شما و نظر شما موافق نیستم، روانشناس متواضعانه می پذیرد مثلاً ممکن است که روانشناس بگوید: حدس میزنم که علت افکار تو این است که در چنین شرایطی رشد کرده ای و مراجع بگوید: نه اینطور نیست. روانشناس خوب در پاسخ می گوید: پس من اشتباه حدس زدم.
روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟
10-روان درمانگر خوب انتقاد پذیر است
یک روانشناس خوب می داند که انسان کاملی نیست و نه از خود توقع دارد که اشتباه رفتار نکند و نه از دیگران. گاهی ممکن است که یک روانشناس بر اثر حرف یا رفتاری از مراجع ناراحت شود و واکنش ناسالمی نشان بدهد و مراجع به این موضوع اشاره کند مثلاً بگوید که مشخص است که شما عصبانی شدی، اگر که روانشناس متوجه شد که رفتار او ناسالم است باید اعتراف کند که بله رفتار من ناسالم بود، در اینصورت میتواند یک رابطه اصیل و واقعی با مراجع برقرار کند.
یک روانشناس خوب خود را عاری از اشتباه و خطا نمی داند و اگر به گونه ای ناسالم و نادرست رفتار کرد مسئولیت آن را می پذیرد و به صورت آشکارا آن را بیان می کند، البته روشن است که اگر یک روانشناس بیش از اندازه رفتارهای ناسالم داشت حتما باید خود به یک درمانگر و یا سوپر ویژن و یا سرپرست خود مراجعه کند و این موضوع را بررسی و برطرف کند.
11-روان درمانگر خوب درصورت لزوم خود باید درمان شده باشد
یک روانشناس خوب، در صورتی که مشکلاتی روانشناختی دارد، مثلا شناختواره ها یا طرحواره های ناکار آمدی دارد حتما باید خودش درمان شده باشد.یک روانشناس خوب میداند که ممکن است که طرحواره هایی داشته باشد که در رابطه با بیمار نقش آفرینی کند.
مثلاً روانشناسی که طرحواره کمال گرایی دارد از بیمار توقع زیادی دارد و اگر که بیمار تکلیفش را انجام ندهد عصبانی میشود و او را سرزنش می کند.
و یا روانشناسی که طرحواره ایثار دارند بیش از اندازه برای مراجع وقت میگذارد و اجازه نمی دهد که مراجعه کننده سرد و گرم روزگار را بچشد و خودش مسائل را حل کند و رشد کند.
یا درمانگری که طرحواره بی کفایتی دارد اگر که مراجعه درمان را نصف کاره رها کند احساس بی کفایتی و نالایق بودن و شکست می کند و این ممکن است در رفتار او با مراجعه کننده تاثیر بگذارد.
یا درمانگری که طرحواره تنبیه دارد، ممکن است بیمار را بخاطر رفتارهای ناکار آمد یا عمل نکردن به توصیه هایش تنبیه کند.
یا درمانگری که طرحواره نقص و شرم دارد ممکن است که وقتی با مراجعی روبرو میشود که وضعیت اجتماعی یا اقتصادی چشمگیری دارد، خودش را ببازد و یا دست به تحقیر او بزند و یا بخواهد توجه او را جلب کند.
یا درمانگری که طرحواره استحقاق دارد، مسئولیت اشتباهات و رفتارهای خود را نمیپذیرد و همیشه حق به جانب است مثل روانشناسانی که وقتی در درمان به نتیجه نمیرسند میگویند بیمار مقاومت دارد و خودش نخواسته درمان شود و اصلا به این فکر نمیکنند که شاید ابزارهایی که به کار بردهاند و یا در تشخیص، فرمول بندی، قرارداد درمانی، پروتکل درمانی، مرتکب اشتباهی شده باشند.
12-روان درمانگر خوب امین و رازدار است
یک روانشناس خوب، از آنچه که در جلسه می گذرد به هیچ عنوان درجایی چیزی نمی گوید، بخصوص در مناطقی که افراد همدیگر را میشناسند مانندشهرهای کوچک و یا شهرستان ها این توصیه بسیار بسیار جدی تر باید دنبال شود و حتی با وجود نام نبردن و تغییر هویت مراجع باز هم امکان برملا شدن راز او وجود دارد. اگر هم روانشناسی لازم است که به عنوان مثال نزد سرپرست یا سوپرویژن خود درباره موضوع صحبت کند و یا با همکاری برای چاره جویی مشورت کند، کوچکترین اشارهای نباید به هویت فرد کند، او باید در کمال گمنامی و بدون اشاره به هیچکدام از ویژگیهای آن فرد با سرپرست یا همکار خود مشورت کند و فقط به محتوای مشکل بپردازد نه اینکه چه کسی ان را گفت، این موضوع شامل اعضای خانواده هم می شود یعنی اینکه روانشناس خوب اجازه ندارد که درباره آنچه که در جلسه گذشته به والدین یا فرزندان یا خواهر یا برادر مراجعهکننده چیزی بگوید
13-روان درمانگر خوب منصف است
سازمان نظام روانشناسی و یا بهزیستی سازمان هایی هستند که به روانشناسان در حال حاضر درکشور ما مجوز می دهند هر سال تعرفه ویزیت و درمان توسط این سازمان تعیین می شود یک روانشناس خوب بیشتر از تعرفه تعیین شده درخواست نمی کند، مگر اینکه دلیل قابل قبولی داشته باشد.
روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟
14-روان درمانگر خوب به دیدگاه و نظرات و جهان بینی و فرهنگ مراجعه کننده احترام بگذارد
ممکن است که مراجعه کننده خط مشی سیاسی یا مذهبی یا اقتصادی متفاوتی با درمانگر خود داشته باشد که درمانگر به هیچ عنوان آن دیدگاه را قبول ندارد اما در عین حال یک روانشناس خوب باید به دیدگاه مراجعه احترام بگذارد و به هیچ عنوان دیدگاه او را تحقیر نکند یا آن را به چالش نکشد ویانقد نکند.
بارها پیش آمده که به عنوان مثال روانشناسی که خود اهل حجاب نیست به مراجعه کننده ای که ممکن است که اهل حجاب باشد به دیده تحقیر نگاه کند و یا از مثال هایی استفاده کنند که در آن به صورت غیر مستقیم مراجعه کننده را تحقیر کند یا انتقاد کند یا به چالش بکشد.عکس این ماجرا هم بارها و بارها اتفاق افتاده و مراجعان زیادی در این باره با من صحبت کردند.
یک روانشناس خوب وظیفه هدایت و ارشاد سیاسی یامذهبی یا اقتصادی را به عهده ندارد امر به معروف و نهی از منکر در اتاق درمان انجام نمی شود و یا به فکر افزایش آگاهی سیاسی در اتاق درمان نیست، ما فقط درمانگر هستیم.
15-آیا اینکه مدارک دانشگاهی او مرتبط است و یا در کدام دانشگاه درس خوانده مهم است؟
در مورد این سوال نمی شود پاسخ کلی داد، ما روانشناسان زیادی را دیده ایم که در دانشگاههای معتبر تحصیل کردهاند و مدارک تحصیلی آنها هم مرتبط بوده است یعنی کارشناسی ارشد و دکترای آنها هر دو مربوط به روانشناسی بوده است اما در عمل درمانگرانی کارآمد نبودند، و در عین حال افرادی را هم دیدیم که مدارک دانشگاهی آنها نامرتبط بوده است و یا در دانشگاههای مطرحی تحصیل نکردهاند اما در عمل بسیار توانمند بودند.
دو چیز می تواند در شکلگیری درمانگر خوب شدن موثر باشد و در واقع تعیین کننده است:
- اول دانش
- دوم تجربه
ما افراد زیادی را دیده ایم که در دانشگاههای غیر مطرح تحصیل کردند اما مطالعه زیاد داشته اند و در کارگاه ها و سمینارهای زیادی هم با شور و اشتیاق شرکت کردهاند و یاد گرفتهاند و شخصا هم علاقه زیادی به مبحث رفتار و رفتارشناسی و مباحث روانشناسی و چرایی رفتار خود و دیگران داشتند و نه تنها این کمبود را جبران کردهاند بلکه حتی بهتر از کسانی که در دانشگاههای مطرح تحصیل کردهاند دانش افزایی کردند و یاد گرفتند.
و در عین حال افراد بسیار زیادی را هم دیگه اینکه در دانشگاههای مطرح تحصیل کردهاند اما تصور کردند همین که از این دانشگاه فارغ التحصیل شوند به تنهایی به معنی کفایت و توانمندی است و تلاش زیادی نکرده اند، دانش افزایی نکرده اند و فقط به فکر کسب نمرات برتر بودند ونه یادگیری.
تجربه و کاراموزی هم بسیار بسیار اهمیت دارد به این معنا که بعد از فارغ التحصیل شدن، باید مدتی در کلینیک های روانشناسی یا به اشکال دیگر کسب تجربه کنند و یا با هزینه کم در مراکز آموزشی، دولتی، دانشگاهی مشاوره بدهند تا کسب تجربه کنند. و به محض این که به مانع برخورد می کنند، به منابع و کتب روانشناسی و یا سرپرست و اساتید و سوپرویژن خود مراجعه کنند و بر موانع غلبه کنند. اگر این خصوصیت یعنی تواضع در یادگیری و کسب تجربه در روانشناس باشد، مهم نیست که در کجا تحصیل کرده باشد و یا مدارک مرتبط باشد یا خیر و اگر این خصوصیات در او نباشد تحصیل در دانشگاههای مطرح و مدارک مرتبط نمیتواند به تنهایی از او درمانگری خوب بسازد
16-روان درمانگر خوب باید مواظب پیامهای غیر کلامی و بدنی خود باشد
یک روانشناس خوب میداند که بدن او با مراجع حرف میزند ، طبق تغییراتی که آلبرت محرابیان انجام داده است و البته روانشناسان بسیار زیادی هم آن را تایید کردهاند بدن ۵۷ درصد لحن ۳۸ درصد و محتوای کلام ۷ درصد در انتقال پیام ها نقش دارد. بنابراین یک روانشناس خوب صرفاً بر روی تکنیکها و محتوای کلام تکیه نمیکند بلکه زبان بدن و لحن او نیز باید با آن هماهنگ باشد، یعنی همدلی او باید بسیار بالا باشد و کاملاً در جلسه حضور ذهن و حضور کامل داشته باشد.
یکی از مراجعین من (ارسطو رضایی) که برای مشاوره طلاق در جلسه مشاوره شرکت کرده بود میگفت مشاور تماس چشمی هم با من نداشت. یک روانشناس خوب برای اینکه بتواند این توانایی را در خود به وجود بیاورد باید قلبا و واقعاً همدل باشد و بتواند دنیای پدیدارشناختی مراجعهکننده را ببیند و درک کند، یعنی وقتی که مراجعه کننده درباره مشکلات خود میگوید روانشناس خوب میتواند آن تصویر را در ذهن خود ببیند و بسازد گویا که خودش آن را تجربه کرده است. پیام های غیر کلامی و بدنی باید به گونهای باشد که به مراجعه کننده احساس پذیرش بدهد.
17-روان درمانگر خوب هرجا که لازم شد باید ارجاع بدهد
حوزه های روانشناسی بسیار گسترده است، بعضی از درمانگران در حوزه درمان اختلالات بسیار کارکشته و باتجربه هستند و بعضی از درمانگران در حوزه زوج درمانی بسیار کارکشته و باتجربه هستند و بعضی از درمانگران در حوزه خانواده درمانی بسیار کارکشته و باتجربه هستند بعضی از درمانگران ممکن است در زمینه سکس تراپی با تجربه و کارکشته باشند بعضی از درمانگران در حوزه درمان اختلالات کودک ممکن است کارکشته و باتجربه باشند.
روانشناس خوب میداند که گستردگی دانش آنقدر زیاد است که نمی تواند در همه این زمینهها کارکشته و با تجربه باشد، بنابراین اگر که مراجعه کننده ای به او رجوع کرد و متوجه شد که در این زمینه اطلاعات، دانش و تجربه کافی ندارند باید بتواند صادقانه این را به مراجعهکننده بگوید و او را به روانشناس دیگری که در آن زمینه تجربه دارد ارجاع دهد.
18-روان درمانگر خوب درباره شخصی که به اتاق درمان نیامده تشخیص ندهد
گاهی اوقات ممکن است که مراجعه کننده به عنوان مثال خانمی باشد که درباره همسر خود صحبت می کند، یک روانشناس خوب بدون اینکه با همسراو مصاحبه کرده باشد و یا بدون اینکه از ابزارهای تشخیصی استفاده کرده باشد نمیتواند فوراً تشخیصی درباره همسر او بدهد و مثلاً بگوید همسر شما بدبین یا خودشیفته است.
البته ابزارهایی وجود دارد که روانشناس خوب می تواند با استفاده از آن به مراجعه کننده کمک کند و با کمک هم به شناخت بیشتری درباره همسر او برسند اما حتی اگر از این ابزارها استفاده کند باید بگوید احتمالاً و با توجه به این ابزار هایی که استفاده کرده ایم همسر شما ممکن است که این مشکل را داشته باشد
ولی نمی تواند به صورت دقیق درباره کسی که او را ندیده است تشخیص بدهد، بارها و بارها پیش آمده که این تشخیص گذاری غیابی و زود هنگام باعث اختلافات و مشکلات جبران ناپذیری شده است و حتی روابط زیادی را به بنبست و ویرانی کشانده است.
19-روان درمانگر خوب برای مراجعه کننده تصمیم نمی گیرد
یک روانشناس خوب به مراجعه کننده کمک می کند تا خودش تصمیم بگیرد، او اطلاعات دقیق و روشنی را ارائه می دهد و گاهی هم از تکنیکهای مختلف رفتاری و شناختی و تجربی استفاده می کنند تا مراجعه کننده مسائل را از زوایای دیگری نگاه کند، ولی هرگز مراجع را مجبور به تصمیم گیری نمی کند، به جای او تصمیم نمی گیرد و یا به او نمیگوید اگر من در جایگاه تو بودم این تصمیم را می گرفتم،ماهرگز در جایگاه مراجع نیستیم و نمی توانیم باشیم به عنوان مثال ممکن است که خانمی از لحاظ اجتماعی و اقتصادی در شرایطی باشد که با وجوداینکه ممکن است همسرش اختلال شخصیتی دارد ولی صلاح را در این میداند که آن رابطه را ادامه بدهد.
البته می تواند اگر او را در تصمیم گیری ناتوان دید، بیشتر با او همراهی کند در دسترس او باشد اما می داند که او صلاح خودش را بهتر می داند، اما با این وجود باید بدانید که اگر بهترین روانشناس هم در اختیار شما باشد، تا زمانی که خودتان نخواهید و خودتان منقعل باشید، نمی توان هیچ کمکی به شما کرد.
بارها دیده ایم که شخصی که فعال بوده و به فکر تغییر و درمان بوده، در نامطلوب ترین شرایط که به کمترین امکانات دسترسی داشته توانسته راه خود را پیدا کند.
کسانی که منفعل بوده و همیشه منتظر بودند تا دیگری بتواند کاری برای آنها بکند یا آنها را تغییر بدهد حتی در مطلوب ترین شرایط و با در اختیار داشتن بهترین امکانات هم نتوانستند کمکی دریافت کنند.
20-روان درمانگر خوب در مشاوره اصل را بر پیوند میگذارد
ما معتقدهستیم که همه نیازهای پنجگانه ما(نیاز به عشق و تعلق خاطر, نیاز به بقا و امنیت خاطر, نیاز به قدرت و ارزشمندی, نیاز به تفریح و خنده ونیاز به آزادی) از طریق ارتباطات بر آورده می شود، یک دروغ قدیمی که به خودمان بارها میگفتیم این بود که من به هیچکس نیاز ندارم!
اما تقریباً هر شخصی که نزد ما میآید یک مشکل ارتباطی داردکه این رابطه آنطور که او میخواهد نیست،ما اصل را بر پیوند می گذاریم زیرا میخواهیم به مراجعهکننده کمک کنیم تا نیازهای خودش را به صورت مسئولانه و در دایره توانمندی و اخلاقی برآورده کند
اما گاهی هم نیاز میشود که فرد فاصله بگیرد یا جدا شود، ولی ما در ابتدا گزینه پیوند را مورد بررسی قرار میدهیم، پیوندو بهسازی رابطه در اولویت یک دکتر روانشناس خوب قراردارد.
21-روان درمانگر خوب به زبان بدن مراجعین خود توجه کنند
یک روان درمانگر خوب باید به زبان بدن مراجعین خود توجه کند، ممکن است که بعضی از مراجعین در حالت اجتنابی باشند، یعنی نتوانند احساسات خودشان را به زبان بیاورند.
یک روانشناس خوب می تواند گاهی اوقات احساسات و افکار مراجعی را که نمیتواند درباره احساسات خود حرف بزند حدس بزند، البته روانشناس علمغیب ندارد، بلکه صرفاً حدس می زند و این حدس خود را مهربانانه و همراه با احتمال با مراجع در میان میگذارد
22-روان درمانگر خوب تاریخچه زندگی هر مراجعه را در نظرمیگیرد
یک روانشناس خوب در نظر می گیرد که مراجعی که در مقابل او نشسته است ،چه تاریخچه ای دارد؟ چه پدر و مادری داشته است؟ در کدام شهر زندگی کرده است ؟ وضعیت خانوادگی آنها به چه صورتی بوده است؟ شغل پدر و مادر آنها چه بوده است ؟رابطه اش با والدینش چگونه بوده است ؟در مدرسه با او چگونه رفتار می کردند و تمام اطلاعاتی که لازم است را جمع آوری میکند وهرلحظه درنظر دارد.
23-روان درمانگر خوب نمی گوید تو مقاومت داری
یک روانشناس خوب به مراجعه کننده اش که جهت درمان مراجعه کرده است، نمیگوید تو مقاومت میکنی
بلکه به او کمک میکند اگر مقاومتی در ذهنش وجود دارداز آن عبور کند، این کار گاهی وقتها بدون اینکه مراجع خبر داشته باشد ،اتفاق میافتد، گفتن این که تو مقاومت داری به شکلی متهم کردن و گناهکار دانستن مراجعه کننده است
همانطور که لازاروس معتقد است : مقاومت نامی ست که روانشناسان ناکار آمد برروی بیمار می گذارند.
روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟
24-یک روان درمانگر خوب بالغانه رفتار می کند
25-روان درمانگر خوب درباره هر تکنیکی که قرار هست با شما اجرا کند توضیح می دهد
هرتکنیکی که باید اجرا شود، در ابتدا بایدبرای شما قابل قبول باشد،گاهی پیش میآید که میخواهم به مراجعینم بگویم از تکنیک نامه نوشتن یا گفتگو با صندلی خالی استفاده کنند و میبینم که آنها تمایلی به انجام این کار ندارند
در ابتدا در مورد منطق آن تکنیک توضیح میدهم و اگر قانع نشوند روش را عوض می کنم، به هر حال تا زمانی که برای آنها قابل قبول نباشد نباید از تکنیکی که مورد تایید و یا قابل قبول آنها نیست استفاده کنیم، ما به این فرایند«ارائه ی منطق تکنیک » می گوئیم که قبل از اجرای هرتکنیک لازم است.
26-روان درمانگر خوب مدیریت زمان را در دست دارد
یک روانشناس صاحب صلاحیت اگر که نیاز باشد که طول زمان طولانی تر باشد از جلسه قبل به مراجعه کننده می گوید.
واین طور نخواهد بود که مراجعه کننده ۱ ساعت یا ۴۵ دقیقه وقت بگیرد و روانشناس بیشتر از آن زمان تعیین شده با او جلسه داشته باشداین به معنای این است که روانشناس از روند کار خود آگاه نیست ، بنابراین مدیریت زمان به معنی کفایتمندی یک روانشناس است ، او سر ساعت مشخص جلسه را تمام میکند، البته گاهی اوقات بسیار کم استثناهایی هم وجود دارد.
مهم نیست شما چقدر امکانات در اختیار داشته باشید وقتی که نتوانید از آن استفاده کنید
27-روان درمانگر خوب ضمن اینکه به شکلی شمارا تشویق میکند که به سمت جلو حرکت کنید شما رامجبور نمیکند
ضمن اینکه منفعل نیست ،بیش از اندازه هم فعال نیست، این ظرافتی است که یک درمانگر باید رعایت کند
او صرفاً شنونده احساسات و خاطرات نیست بلکه به شما کمک می کند تا تاثیر این احساسات و خاطرات را در زندگیتان و یا ریشه های آن را بشناسید،اما شما را مجبور هم نمی کند، این تعادل یعنی انفعال و فعال بودن را به خوبی رعایت میکنند.
28-روان درمانگر خوب به نحو مناسب در جاهایی که لازم باشد افشاگری می کند
یک درمانگر خوب توضیحات اضافی نمی دهد و اطلاعاتی از خودش که نیاز نیست به شما ارائه نخواهد کرد، او با توجه به اهداف درمانی ممکن است که قدری از زندگی شخصی خودش برای شما بگوید، یعنی اگر که افشاگری و دادن اطلاعات شخصی از خود اتفاق بیفتد، هدفمند است.
29-روان درمانگر خوب نگاهی محترمانه به شما دارد
اگرچه که ممکن است که روانشناسان از واژه بیمار استفاده کنند، اما بیمار به معنی فردی ناقص یا ایراد دار نیست، بلکه یک انسان قابل احترام و کامل است که نیاز به درمان دارد واین موضوع را در همه رفتارهای خود رعایت میکند.
30-روان درمانگر خوب از لحاظ فیزیکی بیش از اندازه از شما دور نمی شود و بیش از اندازه هم به شما نزدیک نمیشود
31-روان درمانگر خوب نسبت به هیجانات احساسات و خاطرات شما به صورت متعادل واکنش عاطفی نشان می دهد
او نه بی تفاوت است و نه اینکه به شدت تحت تاثیر قرار می گیرد روانشناسان نسبت به احساسات و خاطرات و هیجانات دیگران لازم هست که واکنش مناسب نشان بدهند، روانشناسی که بیش از اندازه احساساتی شود، نمیتواند اصول حرفهای خود را رعایت کند روانشناسی هم که هیچ احساس و واکنشی نشان ندهد، نمیتواند همدلی کند، همانطور که قبلا گفتیم همدلی، حیاط ورود به دنیای ذهن مراجعین است.
32-روان درمانگر خوب و یک روانشناس به شما ماهیگیری می آموزد و ماهی نمیدهد
او به شما کمک می کند که چگونگی حل مشکلات را بیاموزید، اینکه چگونه توانمندی های خود را بشناسید و از آن استفاده کنید بنابراین برای شماتصمیم نمی گیرد بلکه کمک می کند که تصمیمگیرنده باشید.
33-روان درمانگر خوب به شما کمک می کند که واقع بینانه به زندگی نگاه کنید
نه درد و رنج خود را انکار کنید و نه اینکه دائماً منفی به زندگی نگاه کنید، تمرکز بر یک جنبه یعنی خوشبینی یا بدبینی ،به تنهایی ناسالم است، هدف روان درمانی آشنا ساختن مراجعین با واقعیت هاست، هدف مثبت اندیشی یا بدبینی نیست
اگرچه رویکردی تحت عنوان «روانشناسی مثبت گرا» وجود دارد که ارائه دهنده آن مارتین سلیگمن است، اما مثبت اندیشی مبتنی بر واقعیت با مثبت اندیشی سادهلوحانه و بدون در نظر گرفتن واقعیت، موضوعی متفاوت است و روانشناس خوب این موضوع را در نظر میگیرد.
34-روان درمانگر خوب دارو تجویز نمی کند و تجویز دارو را به روانپزشک ارجاع می دهد
البته در بعضی از کشورها روانشناسان هم حق تجویز دارو دارند، اما در کشور ما چنین حقی وجود ندارد، یه همین دلیل در دانشگاهها آموزشهای لازم برای دارو شناسی ارائه نشده است، آموزشها در حد اطلاعات اولیه می باشد.
روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟
35-آیا روان درمانگر خوب باید حتماً مجوز از سازمان نظام روانشناسی داشته باشد؟
در کشور ما هم بهزیستی و هم سازمان نظام روانشناسی صلاحیت ارائه مجوز را دارند وهیچ برتری بین آنها وجود ندارد ،اگر چه بعضی از افراد تصور میکنند که مجوز سازمان نظام، نشان صلاحیت یک روانشناس خوب است اما مشاهدات نشان می دهد که چنین چیزی واقعیت ندارد, اما لازم است که از یکی از این سازمانها یا بهزیستی یا نظام روانشناسی مجوز داشته باشد.
36-روان درمانگر خوب تضمینی نمی دهد
اگرچه که یک روانشناس بر اساس پژوهش های علمی و پروتکلهای درمانی مشخصی مشاوره را شروع میکند و یا درمان را آغاز میکند، اما هیچگونه تضمینی به مراجعهکننده مبنی بر اینکه قطعاً مشکلتان را حل خواهد کرد نخواهد داد.
درمان نیازمند همکاری دو جانبه است ،گاهی اوقات بعضی از مسائل ازچشم درمانگر پنهان میماند، گاهی اوقات نیز، مقاومت های روانی در میان هست
یکی از مراجعینم که برای وسواس دخترش به من مراجعه کرده بود، می گفت آقای فلانی به من گفته است فلان مبلغ می گیرم و در طی یک جلسه وسواس دخترتان را به طور کامل درمان می کنم، چنین قول و وعده و و ایده هایی به هیچ عنوان از طرف هیچ روانشناسی پذیرفته نیست،کسی که الفبای روانشناسی را بداند هرگز نمیتواند چنین حرفی به زبان بیاورد.
37-روان درمانگر خوب به شما کمک می کند که در نهایت به یک خودپنداره ثابت از خود برسید
او کمک می کندنسبت به خودتان احساس بهتری داشته باشید و خودتان را بدون قید و شرط بپذیرید یعنی با وجود ضعفها و قوتها خودتان را بپذیرید و برای پذیرش خود شرط و شروط نگذارید.
38-روان درمانگر خوب شمارا دعوت به پذیرش می کند
به شما کمک می کند تا در پایان درمان، بتوانید زندگی را به شکلی که هست بپذیرید ،زندگی پر از درد سر است و در نهایت لازم است که انعطاف پذیری لازم را برای مواجهه با دست اندازهای زندگی بیاموزید.
39-روان درمانگر خوب پذیرش دیگران را هم به شما می آموزد
این پذیرش سبب میشود که دیگران را نه دیو و نه و فرشته ببینید، بلکه انسان هایی ببینید که ممکن است که در طی مسیر رشدی خود آسیب دیده باشند، اگرچه این انسان ها ممکن است که به شما صدمه زده باشند و گاهی اوقات هم لازم است که شما پیامدهایی برای رفتار آنها تعیین کنید، اما در نهایت میدانید که او یک انسان است.
روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟
40-روان درمانگر خوب کمک می کند تا نیازهایتان را بشناسید
او به شما کمک می کند تا نیازهای ارضا نشده خود را بشناسید، احساساتی که علامت این نیاز ها هستند را بشناسید و گزینههای مختلفی را در مقابل چشمان خودتان برای ارضای نیازهای تان را بشناسید.
41-روان درمانگر خوب شمارا دعوت به پذیرش زندگی می کند
او کمک می کند که مشکلات و موانع را برطرف کنید اما اگر با حقایق غیر قابل تغییر روبرو شدید، اودر نهایت به شما کمک می کند که با وجود اینکه همان سبک زندگی و همان امکانات را دارید، اما از زندگی بهره بیشتری ببرید تا بتوانید فرصتهای موجود در زندگی خود را بشناسید.
42-روان درمانگرخوب مواجهه را به شما می آموزد
او در نهایت به شما کمک می کند تا شیوه مواجهه درست با ترس ها و اضطراب های خود را بشناسید، بیشتر افرادسعی میکنند که ترس ها و اضطراب خود را نادیده بگیرند و از آن فرار کنند، بعضی از آنها هم طوری رفتار می کنند که انگار هیچ ترس واضطرابی ندارند ، روانشناس خوب به شما کمک می کند تا در نهایت شیوه مواجهه درست با آنها را بیاموزید.
43-روان درمانگر خوب به شما کمک می کند در زمان حال زندگی کنید
او به شما کمک می کند که در نهایت و در پایان درمان، رنجشهای گذشته را رها کنید در زمان حال زندگی کنید و نسبت به آینده امیدوار باشید یعنی از مثلث خود مشغولی که رنجش از گذشته, عصبانیت از حال و ترس از آینده است آزاد شوید.
44-روان درمانگر خوب در نهایت به شما کمک می کند تا معنای شخصی در زندگی خود پیدا کنید
در نهایت لازم است که هر کسی هدف و معنای شخصی در زندگی خود پیدا کند.
45-روان درمانگر خوب حد و مرز را به شما می آموزد
اوبه شما کمک میکند که درک کنید اگرچه نمیتوانید دیگران را تغییر بدهید، اما قادر خواهید بود که بین خود و آنها حد و مرز تعیین کنید، یعنی اگر چه نمی توانید دیگری را کنترل کنید یا تغییر دهید، اما قادر هستید که رفتار خود را با او تغییر بدهید.
46-روان درمانگر خوب حد و مرز را به شما می آموزد
او در انتها به شما کمک میکند که از روی صندلی قربانی برخیزید و بر روی صندلی مسئول بنشینید، اگر چه با کودک درون خود ارتباط داشته باشید، اما کودکانه زندگی نکنید، بلکه بالغانه و مسئولانه با مسائل برخورد کنید.
47-روان درمانگر خوب افزایش کیفیت ارتباطی رابه شما می آموزد
اوکمک می کند که بیاموزید چگونه روابط بین فردی خود را حفظ کنید وکیفیت آن را افزایش بدهید.
48-روان درمانگر خوب همیشه شما را درگذشته نگه نمی دارد
او ممکن است که در مسیر درمان به سراغ خاطرات کودکی تان برود به این معنا که ذهن شما در مسیر تحول شکل گرفته است و برای شناسایی ذهنیت ها ممکن است که لازم باشد نقبی به گذشته بزنید، اما در نهایت شما را به اینجا و اکنون می آورد و به مسائل روزمره شما هم خواهد پرداخت و به شما کمک می کند تا در زندگی واقعی بیاموزید که چگونه با واقعیت روبرو شوید و چگونه برخورد کنید و چگونه مشکلات خود را حل کنید.
49-روان درمانگر خوب راه حل محور است
او در نهایت به شما کمک می کند که راه حل محور باشید و مشکل محور نباشید یعنی وقتی که با مشکلات روبرو میشوید به حل مشکلات فکر کنید و نه به خود مشکلات این به معنی آن است که به مدیریت بحران دست پیدا کنید و بیاموزید که چگونه بحرانها را مدیریت کنید.
50-روان درمانگر خوب کمک می کند فرمانده زندگی خود باشید
او به شما کمک می کند تا در نهایت ریشه افکار و احساسات خود را بشناسید یعنی به بینش و شناخت از خود برسید که بتوانید سکاندار افکار و احساسات خود شوید و بتوانید خود را بهتر مدیریت کنید.
51-روان درمانگر خوب علم غیب ندارد
بعضی از افراد به من میگویند آیا شما از روی چهره ما میتوانید شخصیت ما را بشناسید؟
البته این واقعیت دارد که احساسات بر روی چهره ها گاهی می نشینند و گاهی ما میتوانیم از روی چهره و یا زبان بدن، حدس و گمان هایی بزنیم اما اینها صرفاً حدس و گمان است و به هیچ عنوان قادر نیستیم غیب گویی کنیم ویا افکار فرد و احساسات فرد را به طرز معجزه آسایی بخوانیم.
همانطور که قبلاً گفتم ما فقط و فقط می توانیم حدس بزنیم آن هم در اتاق درمان و با اجازه مراجعه کننده و این حدس ها و گمان را با او در میان بگذاریم و در صورتی که اونپپذیرد، میپذیریم که حدس و گمان ما اشتباه بوده است شاید بعد از خواندن این مطلب بتوانید جواب سوال «بهترین روان درمانگر در تهران کیست» را پیدا کرده باشید!
برای دریافت مشاوره های علمی در زمینه های مختلف یا شرکت در کارگاه ها و خرید بسته ها در ساعت کاری (از 9صبح تا 18 همه روزه به جز روزهای تعطیل) باشماره های زیر تماس بگیرید یا در واتساپ یا تلگرام پیام بگذارید.
درباره ارسطو رضایی
مرکز روانشناسی خود بیداری آموزش به دانتشجویان روانشناسی و روانشناسان و خانواده ها
نوشتههای بیشتر از ارسطو رضایی
دیدگاهتان را بنویسید