3 نشانه روانشناسی زرد چیست؟
به پادکست زیر با موضوع «روانشناسی زرد چیست» گوش کنید:
آیا میدانید روانشناسی زرد چیست؟ آیا تا به حال اسم روانشناسی زرد را شنیدهاید؟
در این مقاله من(ارسطو رضایی) روانشناسی زرد را به شما معرفی میکنم.
روانشناسی زرد چیست و روانشناسی زرد یعنی چه؟ (ویدئوی زیر را ببینید)
شاید تا به حال عبارت روانشناسی زرد را نشنیده باشید
روانشناسی زرد به نوعی از روانشناسی میگویند که اگرچه برای همهی مردم قابل فهم است، اما مبتنی بر مفروضههای دقیق و مفاهیم علمی نیست.
دلیل جذاب بودن روانشناسی زرد چیست؟
برای بیشتر مردم این نوع روانشناسی جذاب است و دلیلش این است که قابل فهم است.
البته واقعیت این است که ما باید روانشناسی علمی را نیز به زبانی ساده و قابل فهم عرضه کنیم و روانشناسان آکادمیک و علمی نیز گاهی از تمثیلها و استعارهها برای انتقال مفهوم مورد نظر خود استفاده میکنند، استفاده از این تمثیلها و استعارهها سبب میشود که بعضی از مردم تصور کنند که روانشناسی بیشتر به قصهگویی و یا فلسفهبافی و یا بعضی از مذاهب شبیه است.
در حالیکه روانشناسی یک علم است، روانشناسی دانش است.
شاید دلیل اینکه بیشتر مردم به مباحث روانشناسی زرد بسیار علاقهمند هستند این است که صرفا آن را میفهمند، اما اگر که من به عنوان کسی که روانشناسی زرد را ارائه میدهم از مفاهیم عمیق و دقیق علمی پشت استعارهها و مثالها آگاهی نداشته باشم ضربهی جبرانناپذیری به روان شما وارد میکنم.
روانشناسی زرد میتواند آسیب ایجاد کند، گاهی اوقات ما در اتاق درمان با مراجعینی مواجه هستیم که میبایست این القائات و آموزشهای غلط را از ذهن آنها پاک کنیم.
روانشناسی زرد چیست؟
شاید تا به حال اسمش را نشنیده باشید ولی احتمالاً روانشناسی زرد در مقابل روانشناسی علمی قرار دارد.
ما گاهی اوقات برای اینکه بعضی از مفاهیم عمیق روانشناسی را خیلی ساده به مخاطب توضیح بدهیم از مثال استفاده میکنیم.
مثلاً اریک برن برای اینکه حالتهای روانی را توضیح بدهد میگوید: «والد، بالغ، کودک» درصورتیکه در درون ما نه والد وجود دارد نه بالغ وجود دارد نه کودک وجود دارد؛ بعد میبینیم که مطالبی اینطرف و آنطرف نوشته میشود با عناوینی مانند: «کودک درون من، شیر درون من»و انواع و اقسام اسمهای عجیب و غریب.
یا ممکن است ما بگوییم مکانیسمهای دفاعی به صورت کلی سه مورد است و مثلاً فرض کنیم که فروید گفته است مکانیسمهای دفاعی این تعداد و آنا فروید گفته است فلان تعداد است، بعد یک نفر کتابی مینویسد با عنوان «دویست مکانیسم دفاعی».
روانشناسی زرد یعنی از این مثالی که ما استفاده کردیم میرود و معلوم نیست سر از کجا در میآورد، از مفاهیم عمیق و مفروضههای علمی دور میشود، همیشه این ترس در بین روانشناسان آکادمیک وجود دارد که از آموزشهایشان بهعنوان روانشناسی زرد استفاده بشود.
یک روانشناس آکادمیک و علمی، یک روانشناس واقعی هر جملهای که به کار میبرد، هر مثالی که استفاده میکند مفاهیم عمیق پشتش را درک کرده و از مثال و استعاره برای سادهسازی استفاده میکند اما یک روانشناس زرد فقط آن مثال را بلد است. چه اشکالی دارد؟ اشکالش این است که ممکن است بعضی از این آموزشها و بعضی از مثالها چون منطبق برآن مفروضهها نیستند پیامهای غلط به مخاطب بدهند.
مثلاً من (ارسطو رضایی) در یوتیوب ویدئوهایی دیده ام که یک نفر با زبان بدن داشت قاطعیت را آموزش میداد؛ برای آموزش قاطعیت لازم است که ما بدانیم فردی که قاطعیت ندارد مشکلش دقیقاً چیست، چرا قاطعیت ندارد؟ مثلاً آیا ترس از رها شدن دارد آیا طرحوارهی اطاعت دارد، آیا طرحوارهی نقص و شرم دارد و خیال میکند که اصلا کسی نیست که بتواند خواسته اش را بگوید، آیا ترس از طرد شدن دارد؟ خب اگر من زبان بدن را به شما آموزش بدهم این موارد چه میشود؟ این درگیریهای با خودم که در ذهنم میگویم اگر من اینطور برخورد کنم ممکن است طرد بشوم چه میشود؟
روانشناسی زرد به این مسائل توجهی ندارد و به شما میگوید به این صورت خواستهات را بگو و متوجه نیست که میبایست به افکار و تصویر ذهنی باورها و سایر اصولی که به عنوان مؤلفههای همسو ضروری و لازم میباشند هم توجه کرد.
روانشناسان زرد بیشتر عادت دارند به قصه گفتن، از آنجایی که ذهن بیشتر مردم با استعاره کار میکند و قصهها را بسیار دوست دارند و با قصهها مأنوسند روانشناسان زرد هم از همین نکته بهره میبرند و برای جذب مخاطب بیشتر به بیان قصه و داستان میپردازند.
یک ویژگی دیگر روانشناسان زرد استفاده از عبارتهای والدی است؛ مثلاً میگویند ما ایرانیان هیچوقت اینطور نبودهایم، ما هیچوقت چنین و چنان نکردهایم و … یعنی یک حالت خود سرزنشگری دارد که این هم آسیب زننده است.
ما در روانشناسی میخواهیم بالغِ افراد رشد کند نه اینکه ذهنیت انتقادگر آنها را تقویت بکنیم. ما میخواهیم به آنها یاد بدهیم که خودشان را به صورتی که هستند بپذیرند و درعین حال قاطعیت لازم را داشته باشند و مهربانی را هم همینطور.
خود سرزنشگری یکی از علائم سلامت روانی پایین است، بنابراین کسی که فریاد میزند، داد میزند و از شما میخواهد که شما هم سر خودتان داد بزنید نمیتواند یک روانشناس علمی باشد، نمیتواند روانشناسی باشد که درک کند این فریاد زدن اگرچه ممکن است موقتاً به شما مقداری انگیزه بدهد، مقداری به شما توان بدهد که بگویید «بله، من میتوانم» ولی درنهایت عزتنفس و اعتماد به نفس شما را ویران میکند.
روانشناس زرد شاید هدف بدی نداشته باشد اما هدف وسیله را توجیه نمیکند؛ ما هدف تمیزی داریم وسیلهی ما هم باید تمیز باشد.
اگر من قرار باشد به شما در جهت افزایش کیفیت زندگی کمک بکنم و اگر من قرار است که به شما کمک بکنم تا زندگی بهتری داشته باشید نمیتوانم بگویم “خب من یک دوره هیپنوتیزم شرکت کردهام، یک دوره طرحواره درمانی شرکت کردهام، وویس های آقای رضایی را شنیدهام، ویدئوهایش را دیدهام پس من خودم یک پا روانشناسم یا اینکه من هم در واقع آموزش میدهم و روانشناسی را چون خوب آموزش میدهم پس یک روانشناسم.
میزان پایبندی یک روانشناس به مفاهیم آکادمیک میتواند نشاندهندهی اصالتشان باشد. از شما درخواست میکنم که متوجهی این تفاوتها باشید.
چند نشانه برای تشخیص روانشناسی زرد چیست؟
- آنها از مثالها و استعارهها و قصهها بسیار زیاد استفاده میکنند زیرا میدانند که مغز بیشتر مردم به وسیله قصهها و استعارهها بیشتر میفهمد (البته این به این معنا نیست که هر کسی که از استعاره و قصهها استفاده میکند الزاماً روانشناس زرد محسوب میشود، بلکه روانشناسان زرد در این کار بیش از اندازه افراط میکنند و در حقیقت قصهگویی میکنند)
- آنها از لحن والدانه و انتقادگرانه مانند “ما ایرانی ها….، ما باید….، ما خیلی بیفکر هستیم و …” استفاده میکنند.
- آنها همهی مشکلات روانشناختی را از یک منظر نگاه میکنند، مثلاً اگر با رویکرد یونگ آشنا باشند تصور میکنند که همهی مشکلات ما ناشی از کهن الگوها است، یا اگر که طرحواره درمانی بدانند خیال میکنند که همهی مشکلات ما مربوط به طرحوارهها است یا اگر در مورد تحلیل رفتار متقابل اطلاعاتی داشته باشند تصور میکنند که همهی مشکلات ما ناشی از حالت روانی والد، بالغ، کودک است.
- آنها برای تائید حرفهای خود از عبارات کلی و مبهم مانند 《دانشمندان به این نتیجه رسیدند》یا《روانشناسان اینگونه میگویند》استفاده میکنند. در صورتی که اول باید مشخص کنیم کدام دانشمند در کدام دانشگاه و در چه سالی و چگونه؟ و یا اینطور نیست که روانشناسان با هم همنظر و همعقیده باشند، بنابراین عبارت《روانشناسان اینگونه میگویند》عبارت کلی و ادعای غیر واقعی و فاقد وجاهت علمی است.
آیا شما میتوانید یک تعریف از روانشناسی زرد ارائه بدهید؟ و به ما بگوئید روانشناسی زرد چیست؟ و باروانشناسی زرد در ایران آشنایی دارید؟
برای دریافت مشاوره های علمی در زمینه های مختلف یا شرکت در کارگاه ها و خرید بسته ها در ساعت کاری (از 9صبح تا 18 همه روزه به جز روزهای تعطیل) باشماره های زیر تماس بگیرید یا در واتساپ یا تلگرام پیام بگذارید.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]درباره ارسطو رضایی
مرکز روانشناسی خود بیداری آموزش به دانتشجویان روانشناسی و روانشناسان و خانواده ها
نوشتههای بیشتر از ارسطو رضایی1 Comments
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام
به نظر من روانشناسی زرد از این نظر که از مثال استفاده میکند که یه موضوع را در ذهنت جا بی اندازد خوب است چون فهم آن مطلب برای ما راحت تر میشود