بهترین مشاوره خانواده در تهران

از نظر سالوادور مینوچین، خانواده متشکل از چند نفر نیست، بلکه خانواده یک سیستم است و مشاور خانواده، خانواده را حاصل دور هم جمع شدن چند نفر نمی داند، بلکه آن را یک سیستم پویا و فعال(همانند یک موجود زنده) می داند، همانطور که ما ساعت را متشکل از چند چرخ دنده و عقربه و …. نمی دانیم بلکه آن را یک سیستم می دانیم.

مینوچین معتقد بود که خانواده یک سیستم محسوب می‌شود،او معتقد است روان پریشی و بسیاری از مشکلات روانشناختی ناشی از سیستم معیوب خانواده است.

بهترین مشاوره خانواده در تهران

مینوچین بود که عبارت «خانواده اسکیزوفرنی ساز»را وارد حوزه ی روانشناسی خانواده کرد، او می‌گوید بعضی از خانواده‌ها می‌توانند طوری رفتار می‌کنند که فرزند آنها دچار بیماری های سایکوز( مانند اسکیزوفرنی) شوند.

مطالعات دقیق علمی، صحت گفته‌های مینوچین را تا اندازه بالایی تایید می‌کند، او معتقد است که در خانواده، وزنه ی تعادل قدرتی وجود داردکه باید حفظ شود و وقتی که این تعادل قدرت بهم می خورد، مناسبات و نقشها و بسیاری از مسائل دیگرهم بهم می‌خورد.

مثلا اگر در خانواده، پدر خانواده توان و قدرت مدیریت خانواده را نداشته باشد، ممکن است مادر  مدیریت خانواده را به عهده بگیرد(هرچند همیشه اینطور نیست)‌ و یا اگر مادر خانواده، ظلم پذیر باشد، ممکن است دختر او زبان مادرش شود و به سمت رفتارهای پرخاشگرانه و قاطعیت افراطی سوق پیدا کند( هرچند همیشه اینطور نیست)‌و یا وقتی که مدیریت خانواده به خوبی انجام نمی‌شود، ممکن است که خانواده به سمت فرزندسالاری برود و فرزندان حاکم خانواده شوند و قدرت را در دست بگیرند و درنتیجه فرزندان خودشیفته داشته باشیم.

یک مثال از سیستم خانواده معیوب از نگاه مینوچین

سالها قبل خانواده ای به من مراجعه کرده بودند که معتقد بودند پسر 24 ساله ی آنها دچار مشکلات رفتاری است، پسر24 ساله، درس و دانشگاه را نیمه کاره رهاکرده بود، ولخرج بود، ثبات شغلی نداشت و رفتارهای غیر قابل پیش بینی داشت و درعین حال البته مهارت های شغلی هم داشت، وقتی که من سیستم خانواده را بررسی کردم متوجه شدم که پدر خانواده ثبات رفتاری و خلقی ندارد، مادر خانواده ثبات داشت و ثبات او سبب شده بود که پسر مهارت هایی را بیاموزد اما در جایی که می بایست قاطعیت لازم اعمال می شد تا پسر خانواده با پیامد های رفتاری خودش (مانند ترک تحصیل، بیکاری و….) روبرو شود، پدر بنابر دلسوزی و یا علاقه به تنها پسرش به نوعی پیامدها را حذف می کرد.

مثلا به صورت پنهانی به پسر خانواده پول می داد یا معتقد بود این جدیت زیاد سبب می شود که پسر خانواده به مشکلات رفتاری بیشتری مبتلا شود و نباید زیاد سخت گرفت درنتیجه پسرخانواده به رفتارهای خود ادامه می داد و مشاهدات من نشان داد که ریشه ی همه ی این گرفتاری ها رفتار نابالغانه و بی ثبات پدرخانواده بود.

بهترین مشاوره خانواده در تهران

نگاه روانکاوان به مبحث خانواده و مشاوره خانواده طور دیگری ست، یکی از روانکاوانی که نسخه ی کوتاه مدت روانکاوی با عنوان« تحلیل رفتار متقابل» را ارائه داد، اریک برن است.

• دوره آموزشی تحلیل رفتار متقابل

تگاه  اریک برن به مفهوم خانواده

«اریک برن» معتقد است که ما از سه حالت روانی بالغ، والد یا کودک با دیگران رابطه برقرار می کنیم و با توجه به اینکه سرچشمه ی رفتار ما از کدام حالت روانی ماست می توانیم با حالت روانی فرد مخاطب ارتباط برقرا کنیم.

• اواز مفهوم«بازی های روانی »صحبت می‌کند و می‌گوید ضمن اینکه افرادبا یکدیگر رابطه اجتماعی و ظاهری و قابل مشاهده دارند، رابطه‌ی ای روانی وپنهانی دارند, مثلا وقتی که مرد نقش والد را به عهده می‌گیرد، زن وارد نقش کودک میشود یا وقتی که زن در نقش کودک است، مرد خواسته یا ناخواسته به سمت نقش والد گرایش پیدا می‌کند.

بازی ها در تحلیل رفتار متقابل

یک مثال از نگاه اریک برن به مفهوم خانواده

خانواده ای به من مراجعه کرده بودند که پدر خانواده، در حالت نفسانی والد با همسرش رابطه برقرار می کرد یعنی همیشه صحبت از باید ها و نباید ها و قوانین و …. می کرد، او معتقد بود که همه افراد خانواده باید طبق ملاکها و استاندارهایی که او می گویند عمل می  کرد ، البته این ملاکها و معیارها را هم از روانشناسان و … استخراج می کرد و می گفت:

نگاه کنید این حرف من نیست بلکه روانشناسان هم حرف مرا تائید می کنند.( او متوجه نبود که به صورت گزینشی بخش هایی از حرفهای روانشناسان را انتخاب می کرد تا بتواند به زورگویی خود مشروعیت ببخشید.)

از طرفی مادر خانواده همیشه در نقش کودک ظاهر می شد کودکی که «بله قربان گو» بود، ترسو بود و خشم خودرا ناسالم و منفعلانه بروز می داد.

او بجای اینکه قاطعانه در برابر پدر خانواده ایستادگی کند و از حق و حقوق خودو فرزندانش دفاع کند، در ظاهر طبق خواسته پدر خانواده عمل می کرد و در پنهان، کارشکنی می کرد یا نزد فرزندانش اورا تخریب می کرد مثلا می گفت:

الان بابات اینو ببینه اینطور یا اونطور رفتار می کنه، صداشو در نیار و….

فرزندان خانواده هم که یکی پسر و یکی دختر بود هرکدام به نوعی رفتار می کردند، پسر در حالت روانی «کودک سرکش» بود و به این شکل نسبت به پدرخانوده که والد بود واکنش نشان می داد، او با دیر آمدن به خانه، مصرف مواد و سیگار، دوستان ناسالم، به شکلی خشم و نافرمانی خود را نشان می داد، دختر خانواده هم در نقش «کودک مطیع و ترسو» با والد زورگو (پدر) رابطه موازی برقرار می کرد.

وقتی که آنها نزد من آمدند، پدر خانواده سعی می کرد تا مرا هم به شکلی به ذهنیت والد(که هردو باهم یک دسته قوانیین خشک را تائید کنیم) بغلتاند یا مرا درنقش کودک (با استفاده از جایگاه و موقعیتی که داشت) بغلتاند.

من در ابتدا در طی چند جلسه به درمان پدر پرداختم و اورا متوجه زورگویی نا آگاهانه اش کردم و سپس در جلسات مشترکی با اعضای خانوداه، به اعضای خانواده کمک  کردم تا از بالغ وجودشان استفاده کنند و با یکدیگر  گفتگو کنند و خواسته و نیازهای خود را به زبان بیاورند و از آن دفاع کنند و خواسته ها و نیازهای دیگری را هم ببینند و بگویند که تا کجا می توانند و تا کجا نمی توانند.

• ویژگی های شخصیت بالغ

طرحواره درمانی توسط جفری یانگ، روانشناس آمریکایی مطرح شد.

• طرحواره درمانی چیست؟

نگاه جفری یانگ به مفهوم مشاوره خانواده

او نیز با مطرح کردن مفهوم طرحواره ها در خانواده و ارتباطات، به شکل دیگری هم به« سیستم خانواده»اشاره می‌کند و هم به «بازی های روانی» اریک برن

او می گوید:
اگر که شما طرحواره اطاعت داشته باشید، افراد قدرتمند و دیکتاتور برای شما جذاب هستند و سبب می شود عاشق این افراد شوید و به این وسیله خودتان را در دام فردی دیکتاتور قرار بدهید و یا اگر هم با افراد معمولی وسالم وارد رابطه بشوید کاری می کنیدکه او تبدیل به فردی دیکتاتور شود، مثلا خواسته ها و نیازهای خود را نمی گوئید و خیال می کنید دیگری به شما زور می گوید، درحالیکه این شما هستید که شهامت بیان خواسته ها و ایستادن برروی آن را ندارید.

• طرحواره اطاعت چیست؟
• انواع طرحواره ها

و یا اگر که طرحواره نقص و شرم و عزت نفس پایین داشته باشید یا با کسی ازدواج می کنید که ایراد گیر و انتقاد کننده است و ارزشی برای شما قائل نمی‌شود و اگر هم فرد سالمی با شما وارد رابطه شود، خودتان کاری میکنید که سرانجام آن فرد سالم، از شما انتقاد افراطی و عیبجویی زیاد خواهد کرد و برای شما ارزشی قائل نخواهد شد.

• طرحواره نقص و شرم چیست؟

جفری یانگ با مطرح کردن مفهوم طرحواره ها به خانواده به عنوان سیستم نگاه می‌کند او معتقد است که عامل اصلی ازدواج انتخاب‌های آگاهانه نیست بلکه افراد به خاطر طرحواره ها با یکدیگر ازدواج می کنند.

بنابراین بهتر است که به جای اینکه در کارت دعوت خود بنویسید «به نام پیوند دهنده قلبها» قید کنید: «به نام پیوند دهنده طرحواره ها»

جفری یانگ معتقد است که اکثر افراد به دلیل اینکه در خانواده هایی به دنیا آمده اند که نیازها به صورت سالم توسط خانواده برآورده نشده است در دام طرحواره ‌هاپی افتاده اند.

مثلاً کسی که در خانواده ای رشد کرده که مادری بی ثبات و غیرقابل پیش بینی داشته و یا پدر و مادر دائماً با یکدیگر دعوا داشتند گرفتار طرحواره رهاشدگی شده است.

• طرحواره رها شدگی چیست؟

به همین دلیل او دائماً ترس از رها شدن دارد او نگران است که اطرافیانش را به شکلی از دست بدهد و یا این که بمیرند و به همین دلیل به خاطر ترس افراطی از دست دادن یا رهاشدن اطرافیانش را بیش از اندازه کنترل کند یا از آنها اطمینان می خواهد مثلاً وقتی که این فرد ازدواج کند شوهرش را بیش از اندازه کنترل می‌کند زیرا او عمیقاً باور دارد که ممکن است روزی شوهرش او را رها کند، مثلا گوشی اورا چک می کندو دائما اورا مورد بازجویی قرار می دهد.

یا اینکه فرزندانش را بیش از اندازه کنترل کند:

• عزیزم کجایی
• دلم شور می زنه
• دلم هزار راه رفت
• دیرنکنی
• نمی گی مادرت نگرانه و…..

در حالی که به صورت طبیعی فرزندان ممکن است که در طی مراحل رشد به مدرسه بروند به دانشگاه بروند و یا بخواهند مهاجرت کنند چنین شخصی مانع از استقلال واقعی کودکان می‌شود.

یا کسی که در خانواده ای رشد کرده است که پدر و مادری بسیار سختگیر داشته است، ممکن است که در دام طرحواره کمال‌گرایی افتاده باشد، کسی که این طرحواره را دارد همیشه نیمه خالی لیوان را نگاه می کند و همیشه عیب و ایراد ها را می بیند.

• طرحواره کمال گرایی چیست؟

او ممکن است که ده بار از هسمر یا فرزندانش انتقاد کند و دوباره تعریف و تحسین کند و بخاطر این عیب جویی افراطی دیگران از دست او خسته می شوند، او دائماً به همسرش ایراد می گیرد او دائماً اشکالات را در رابطه با همسرش پیدا میکند.

او بیش از اندازه به فرزندانش سخت می گیرد زیرا که بیش از اندازه به موفقیت و نظم اهمیت می دهد و به همین دلیل اعضای خانواده از دست او فراری و خسته هستند و یا کسی که طرحواره محرومیت هیجانی دارد وقتی که در روابطش با همسرش و فرزندانش ناراحت می‌شود آن را به زبان نمی‌آورد و انتظار دارد که آنها خودشان بفهمند،او می گوید: من که نباید به آنها بگویم، خودشون بایدبفهمند.(طرحواره محرومیت هیجانی چیست؟این مقاله را بخوانید) و چون به زبان نمی‌آورد و دائماً در حالتی از غم و قهر و ناراحتی به سر می‌برد, دیگران هم از او فاصله می گیرند زیرا آنها علم غیب ندارند و نمی توانند بفهمند که خواسته و نیازش چیست.

ازطرفی ممکن است که خانواده خواسته‌ها و نیازهای او را ببینند اما چون محرومیت هیجانی دارد و خلائی عاطفی دارد که هرگز پر نمی‌شود(زیرا این خلاا اصلا مربوط به الان نیست مربوط به محرومیت او در دوران کودکی است) این مقدار برای او کافی نیست و به همین دلیل دائماً غرغر و گله و شکایت می کند که باز هم به همین دلیل اعضای خانواده از او خسته می شوند و باخودشان می گویند:

حالا که هرکاری میکنیم بی فایده است پس چرا کاری انجام بدهیم؟

بنابراین جفری یانگ هم معتقد است که من و شما طرحواره هایی داریم  واین طرحواره ها  افکار رفتار و احساسات ما را مدیریت می‌کند و سبب بروز رفتاری در خانواده می‌شود که طبیعتاً اعضای دیگر خانواده را هم تحت الشعاع قرار می دهد او معتقد است که برای درمان باید به سراغ طرحواره درمانی خانوادگی پرداخت.

یک مثال برای درک نگاه جفری یانگ به مشاوره خانواده

خانواده‌ای به من مراجعه کرده بودند که پدر طرحواره بازداری هیجانی داشت و مادر هم طرحواره اطاعت داشت، پدر احساسات مثبت و منفی خودش را هرگز به زبان نمی آورد و مادر دائماً به دلیل طرحواره اطاعت نگران بود که مبادا ناگهان پدر خانواده ناراحت شود یا رفتارش عوض شود یا انتقام بگیرد یا او را رها کند و به همین دلیل می بایست از نگاه و حالت های بدنی او خواسته های او را حدس می زد.

• طرحواره باز داری هیجانی چیست؟

در چنین فضایی فرزندان رشد کرده بودند، فضایی که مادر پر از ترس و غم و نگرانی بود و پدر پر از جدیت و قاطعیت و بی احساسی.

وقتی که آنها به من (ارسطو رضایی) مراجعه کردند مادر خانواده معتقد بود که شوهرش زورگو است، درحالیکه پدر خانواده معتقد بود که آنها بی جهت مرا زورگو می بینند، من هرچه که می‌گویم اولاً خودشان موافق هستند و دوماً به هیچ عنوان قصد زورگویی ندارم.

من در درمان این خانواده هر یک از زوجین را به صورت جداگانه، متوجه وجود طرحواره‌های شان کردم سپس به درمان هر کدام پرداختم و هر چند جلسه انفرادی یک جلسه مشترک نیز برگزار می‌کردم که در آن جلسه مشترک آنها یاد گرفتند که به‌صورت بالغانه و در ذهنیت بزرگسال سالم بتوانند با یکدیگر تعامل برقرار کنند.

ویلیام گلاسر هم در کتاب «ازدواج بدون شکست» خانواده را یک سیستم می بیند و معتقد است که اگر بتوانیم «کنترل گری» را از خانواده بیرون بکشیم، آنگاه خانواده ی سالمی خواهیم داشت.

ویلیام گلاسر معتقد بود که آن چیزی که عامل اصلی تخریب رابطه است این است که زوجین هویت انسانی یکدیگر را نادیده می‌گیرند آنها متوجه تفاوت های فردی نیستند، آنها متوجه نیستند که هر کسی از پنجره ادراک خود به جهان نگاه می‌کند.

او می گوید: اگر هرکدام از ما می فهمیدیم که آنچه ادراک می کنیم باورهای ماست و نه حقایق بیرونی، انگاه در جهان بهتری زندگی می کردیم.

• تئوری انتخاب ویلیام گلاسر

ویلیام گلاسر معتقد است که کنترلگری بر روی چشمان همه ما نشسته است و ما به دلیل سه باور نادرست روانشناسی کنترل بیرونی معتقد هستیم که می توانیم دیگری را کنترل کنیم:

• ۱_ باور نادرست اول

محرک عامل پاسخ است

یعنی تو باعث می شوی که من اینگونه فکر رفتار و یا احساس کنم، تو مرا عصبانی کردی، تو مرا ناراحت کردی، بنابراین اگر که می خواهم فکر، رفتار و یا احساس من تغییر کند، تو باید تغییر کنی تا فکر رفتار و احساس من تغییر کند بنابراین من حق دارم که تو را مورد انتقاد، عیبیجویی، غرغر گله و شکایت، سرزنش و غیره قرار بدهم تا تو تغییر کنی تا افکار و احساسات من تغییر کند.

درحالیکه باور درست اینست که تو با رفتارت به من اطلاعاتی می دهی و این اطلاعات وارد ذهن من می شود و بسته به اینکه من این اطلاعات را چگونه ارزیابی کنم، احساساتی در ذهنم تولید می شود.

• ۲_ باور نادرست دوم

چیزها مهمتر از کرامت انسانی است

نظم، موفقیت، پیوند،  ازدواج، وفاداری و… بسیار مهم است و چون بسیار مهم است من حق دارم که تو را مورد عیبجویی، انتقاد، سرزنش، گله و شکایت، تنبیه، تهدید و … قرار بدهم تا به تو یاد آوری کنم که بعضی از چیزها مهمتر از کرامت انسانی هستند و من می خواهم تو وفادار یا منظم یا صادق باشی.

درحالیکه باور درست این است که هیچ چیزی مهمتر از کرامت انسانی نیست

• ۳_ این وظیفه انسانی، شرعی  یا خانوادگی من است که از تو انسانی بهتر بسازم

(چو می بینی که نابینا و چاه است اگرخاموش بنشینی گناه است)

بنابراین این مسئولیت را دارم و به همین دلیل وقتی تو خطایی می کنی تو را مورد سرزنش و انتقاد، عیبجویی و غیره قرار دهم تا بتوانم از تو انسانی بهتر بسازم، ویلیام گلاسر معتقد بود که هفت رفتار مخرب رابطه انسانی ما را به تباهی می کشد.
به همین دلیل کاری که مشاوره خانواده باید انجام بدهد این است که به زوجین کمک کنند تا از توهم کنترل یکدیگر خارج شوند.

انسان ها با یکدیگر متفاوت هستند و هر کسی از زاویه نگاه خود به جهان نگاه می‌کند، شدت نیازها در انسان ها متفاوت است  وخواسته انسان ها با یکدیگر فرق داردو مشاور خانواده باید که زوج را دعوت کند تا این تفاوتها را بپذیرند و کنار آمدن بالغانه با یکدیگر را بیاموزند، اگر به این بحث علاقه مند هستید در کتاب کنترل را بر روی زمین بگذار در این باره مفصل توضیح داده ام.

شناخت درمانگران نیز به طور کلی معتقد هستند که خطاهای شناختی و باورهای غیر واقعی و انتظارات غیر واقعی از رابطه سبب تولید مشکلات در خانواده می‌شود.