طرحواره کمال گرایی چیست؟ 2 ویدئو و 2 پادکست (هیچوقت از هیچی راضی نیستم)
طرحواره کمال گرایی چیست؟
بعضی از افراد با وجود دستاوردهای زیاد بسیار ناراضی هستند و از موفقیت های خود لذتی نمی برند، بعضی ها بسیار ابرادگیر و عیبجو هستند، بعضی ها بیش از حد رقابت جو هستند،بعضی ها اعتیاد به کار دارند، بعضی ها یا کاری را شروع نمی کنند زیرا منتظرند که از همه جهت مطمئن باشند و کارشان بی عیب و نقص باشد، این مشکلات ممکن است مربوط به «طرحواره کمالگرایی» باشد.
من ارسطو رضایی هستم روانشناس بالینی، در این مقاله به صورت کامل می خواهم در مورد طرحواره کمال گرایی در 11 بخش توضیح دهم، از شما می خواهم صبور باشید و به صورت کامل و با حوصله این نوشته را مطالعه کنید، پادکست را بشنوید، ویدئو را ببینید، تست را اجرا کنید، علائم را بشناسید، مثال ها ی مربوط به طرحواره کمال گرایی را بخوانید و در انتها در مورد روش درمان این طرحواره توضیح خواهم داد.
1_پادکست تعریف و نشانه های طرحواره کمالگرایی
2_ویدئوی مربوط به طرحواره کمال گرایی
در ویدئوی زیر مفصلا در مورد طرحواره کمالگرایی توضیح داده ام.
(برای مشاهده ویدئو فیلترشکن خود را خاموش کنید.)
3_کمالگرایی چیست؟
هیچوقت از هیچی راضی نیستم:
کمالگرایی یعنی کارها باید به شیوه ای که من می گویم انجام شود و به شیوه دیگر هرگز قابل قبول نیست، کمال گرا همیشه در هر چیزی یک ایرادی پیدا می کند، بعضی از روانشناسان می گویند باید بجای کلمه «کمالگرا» کلمه «بی نقص گرا» را به کار برد، زیرا درواقع این افراد همیشه بدنیال عیجویی و نقص پیدا کردن هستند. کمال گرایی یعنی در هر کاری عیب و ایراد های آن را پیدا می کنید.
- گاهی طرحواره کمال گرایی سبب می شود که شما با وجود دستاوردها و تلاش های بسیار زیاد باز هم راضی نیستید.
- گاهی هم طرحواره کمال گرایی سبب میشود که آنقدر وسواس به خرج دهید که اصلاً کار را شروع نمیکنید.
- به دسته ی اول «کمالگرای ایستاده» و به دسته دوم «کمالگرای نشسته» میگوییم.
بعضی از افراد مبتلا به طرحواره کمال گرایی تصور میکنند که «ابر انسان» هستند و در کارشان بهترین هستند، البته بعضی از این افراد واقعا در کارشان بهترین هستند، اما دائما میخواهند این موضوع را به همه ثابت کنند.
یکی از مراجعینم میگفت؛ که بدنم دارد به من اخطار میدهد که بیشتر از این نمیتوانم کار کنم، اما گوشمن بدهکار نیست.
اگر مبتلا به طرحواره کمال گرایی باشید، انگار زندگی شما در کارکردن خلاصه میشود، معنای زندگی شما یعنی کار و پیشرفت و موفقیت و تا آخرین لحظه تلاش میکنید.
هیچ فرصتی را برای لذت، آرامش و استراحت ندارید، برای شما فعالیتهایی مانند بازی و تفریح، خیلی سخت و حوصله سربر است زیرا فکر میکنید سودی ندارد و وقت خود را بیهوده هدر میدهید، ممکن است شما حتی بازیها و تفریحات را هم جدی بگیرید و آنجا هم بخواهید سخت گیرانه عمل کنید.
طرحواره کمال گرایی باعث تولید هیجانهای منفی زیادی می شود، دائماً به دلیل اینکه نمیتوانید به معیارهای دلخواه خودتان دست پیدا کنید، احساس درماندگی و ناراحتی میکنید.
وقتی میخواهید کاری انجام بدهید مضطرب میشوید، مسئله اصلی شما کمبود وقت است، انگار با زمان مسابقه گذاشتهاید.
کارهای زیادی دارید اما وقت ندارید، وقت دائما برای شما کم است، شما دائما به ساعت نگاه میکنید، از پوچی و بیمعنایی زندگی افسرده میشوید و با اینکه آدم موفقی هستید اما انگار یک جای کار میلنگد.
از منظر طرحواره درمانی دلیل همه این رفتار ها ابتلای شما به طرحواره کمال گرایی یا طرحواره معیارهای سخت گیرانه است، با وجود اینکه میدانید خسته شدهاید و انرژی ندارید، اما کارها و مسئولیتهای بیشتر و جدیدی را به عهده میگیرید، انگار متوجه نمیشوید که توان و انرژی و زمان شما محدود است، این باعث خستگی و فرسودگی شما میشود.
ظاهراً قبول دارید که کارها و مسئولیتهای شما زیاد است اما تا میخواهید که حجم آنها را کم کنید، طرحواره کمال گرایی وارد میدان میشود و در گوش شما زنگ میزند و اجازه نمیدهد.
یکی از مراجعینم میگفت؛ من هنوز به تمام خواستههایم نرسیده ام، اگر به تمام آنها برسم دست از تلاش میکشم. ما به او توصیه کرده ایم که بهتر است به جای اینکه بخواهدبه همه خواسته هایش برسد، طرحواره کمال گرایی خود را تغییر بدهد زیرا موفقیتهای زندگی برای شما مانند ایناست که در یک دریای بزرگ، خشتی بیاندازید.
شما به شدت معتقدید که موفق میشوید و اگر که تلاش کنید میتوانید به همه چیز برسید، تصور میکنید به موفقیت نزدیک هستید و برای آرامش باید به پایان راه برسید.
دائماً تصور میکنید که اگر به تمام خواستههایتان برسید آن وقت آرام میشوید، این آرامش خیالی که در جستجوی آن هستید هیچوقت از راه نمیرسد، حتی با فرض اینکه به این آرامش خیالی برسید بازهم طرحواره کمال گرایی شما را مجبور می کند که دوباره تلاش کنید.
مشکل اصلی شما این نیست که آرامش ندارید، بلکه از آنجایی که گرفتار طرحواره کمال گرایی هستید، افکاری که دارید، ریشه در طرحواره کمال گرایی دارد که نمیگذارد آب خوش از گلوی شما پایین برود.
افراد مبتلا به طرحواره معیارهای سخت گیرانه در ازدواج هم مشکل دارند، زیرا معیارهای دست بالا برای ازدواج دارند و از هرکسی خوششان نمیآید و یا اینکه اگر با کسی ازدواج کنند دائما از او ایراد و عیبجویی میکنند.
بیمارانی که طرحواره کمال گرایی دارند خودشان را افرادی تلاشگر و بی عیب نشان می دهند، آنها معتقدند برای اینکه بتوانند به معیارهای بالا دست پیدا کنند، باید تلاش زیاد کنند.
این معیارها کاملا در آنها درونی سازی شده است،آنها به دنبال این معیارها می روند چون باید به آن دسترسی پیدا کنند، نه به خاطر جلب توجه دیگران، حتی اگر هم کسی متوجه کارهای آنان نباشد.
طرحواره های معیارهای سرسختانه به راحتی در افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته قابل مشاهده هستند، اگرچه اکثر اوقات این طرحواره در پوشی بر روی مشکلات روانشناختی دیگری مانند تنهایی و احساس بی ارزشی و تنهایی است.
اگر می خواهید بررسی کنید که ایا مبتلا به اختلال شخصت خودشیفته هستید یا خیر؟ هم مقاله زیر را بخوانید و هم تست زیر را اجرا کنید:
4_ علائم اصلی طرحواره کمال گرایی چیست؟
- تحت فشار بودن
- رقابت جویی
- اعتیاد به کار
- لذت نبردن از موفقیت های خود
این افراد چون بسیار به جزئیات توجه می کنند، همیشه میزان کارکرد عملکرد خود را کمتر برآورد میکنند، غیر قابل انعطاف هستند مثلاً در معیارهای اخلاقی، فرهنگی و مذهبی سختگیر هستند، یا باید به معیار هایشان کامل برسند یا کاملاً شکست خورده هستند، از موفقیتهای خود لذت نمیبرند ،خود این بیماران ملاک ها و اهداف شان را بلند پروازانه نمی دانند بلکه آن را طبیعی می دانند.
برای آنکه آنها را متوجه کنیم که طرحواره ی آنها ناسازگار است میتوانیم به فقدان لذت در زندگیشان، مشکلات مربوط به سلامتی شان و احساس ارزشمندی پائین و نارضایتی آنها در روابط عاطفی و شغلی خود و یا بیماری های بدنی اشاره کنیم.
ممکن است که شما ( اگر مبتلا به طرحواره کمال گرایی باشید) علائم جسمی استرس داشته باشید ممکن است مشکلاتی مانند فشار خون، زخم معده، زخم کولیت، بی خوابی، خستگی، حملات وحشتزدگی، ضربان قلب نامنظم، چاقی، کمردرد، مشکلات پوستی، آسم و آرتروز داشته باشید.
5_انواع طرحواره کمال گرایی
- طرحواره کمال گرایی از نوع وسواسی
- طرحواره کمال گرایی از نوع موفقیت طلب
- طرحواره کمال گرایی از نوع منزلت طلب
حالا هر کدام را به صورت جداگانه توضیح می دهم:
الف_ تله کمالگرایی از نوع وسواسی
وسواسی کسی است که باید همه چیز در نظر او در بهترین حالت باشد، اگر شما طرحواره معیارهای سختگیرانه از نوع وسواسی را داشته باشید، دائما به جزئیاتی که اصلا اهمیت ندارد و پیش پا افتاده است توجه می کنید و بسیار از اشتباه کردن می ترسید.
مهم نیست که کار شما جزئی باشد و یا بزرگ؛ در هرصورت شما می ترسید که اشتباه کنید. این خودش باعث شده است که بسیاری از افراد پروژه هایشان را شروع نکنند، به عنوان مثال فردی گرفته است که برای کنکور بخواند، و برنامه ریزی او به گونه ای است که باید روزی 8 ساعت بخواند، کافی ست یک روز نخواند و طبق برنامه عمل نکند، به طور کلی از هدفش دست می کشد، زیرا با خودش می گوید دیگر بی فایده است.
اگر مبتلا به این نوع طرحواره کمالگرایی باشید، اگر کاری مطابق با معیارها و استانداردهای شما انجام نشود آشفته و ناکام می شوید.
یکی از مراجعینم می گفت؛ وقتی با همسرم به سینما می روم درباره اینکه کجا بشینم دچار مشکل می شویم. وقتی به رستوران میروم همیشه عیب و ایرادهای آنجا را پیدا می کنم نورش چرا اینطور است؟ صندلی هایش به نظر من خیلی زشت است. به عقیده من باید رنگ دیوارش را این کار و یا آن کار را می کرد. وقتی در سینما کسی با بغل دستی صحبت می کند حواس من پرت می شود و اعصاب من خورد می شود و تمام فکر و ذکر من به جزئیات مشغول است و این قدر به جزئیات توجه می کرد که اصل ماجرا را فراموش می کرد. صندلی ها نباید ایراد داشته باشند! کسی نباید حرف بزند! غذا باید کیفیت عالی داشته باشد! همه چیز باید عالی باشد. دمای اتاق باید مطبوع باشد، اگر محیط و شرایط طبق معیارهای او نبود خیلی عصبانی می شد. البته همه افراد وسواسی از محیط و شرایط عصبانی نمی شوند. بعضی از این افراد از دست خودشان عصبانی می شوند.
آدم های موفق آدم های نگران نیستند، این مطلب را در ویدئوی زیر مشاهده کنید
تفاوت اختلال شخصیت وسواسی و اختلال وسواس فکری عملی
میان اختلال شخصیت وسواسی و اختلال وسواس فکری تفاوت وجود دارد، ما در اینجا در مورد طرحواره کمال گرایی صحبت می کنیم که در افراد مبتلا اختلال شخصیت وسواسی مشاهده می شود، یعنی کسی که شخصیتا وسواسی است و بسیار به جزئیات بها می دهد؛ اما کسانی که دچار اختلال وسواس فکری عملی هستند، مثلا مجبور هستند که دستشان را 5 بار بشویند. مجبور هستند روی درزهای موزاییک راه بروند خودشان را مجبور می بینند که دو ساعت دوش بگیرند. این دو تا فرق دارند. کسانی که اختلال وسواس فکری عملی دارند یک اجباری دارند کسانی که اختلال شخصیت وسواسی دارند اجبار ندارند و کمال گرا و کنترل گر و سختگیر و لجباز هستند و افکار اجباری و اضطراب شدید ندارند.
اگر می خواهید در مورد اختلال شخصیت وسواسی و اختلال وسواس فکری عملی بیشتر بدانید می توانید لینک های زیر را لمس کنید و مطالعه کنید:
افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی بخاطر کمال گرایی افراطی و کنترل گری، معمولا نمی توانند رابطه خوبی با دیگران برقرار کنند؛ اما کسانی که بیماری اختلال وسواس دارند افکار یا رفتار اجباری دارند، مثلا کسی که طرحواره کمال گرایی دارد وقتی به مهمانی می رود همیشه یک ایراد پیدا می کند؛ مهمانی خوب بود اما برنجش کمی خام بود یا فرزندش خیلی شلوغ بود.
افرادی که عیب جو و غرغرو هستند، در مهمانی هزار تا اتفاق افتاده است؛ اما ذهن این افراد در جستجوی ایراد جزئی است و به خاطر آن ایراد و اشتباه جزئی کل مهمانی و کل شخصیت افراد را زیر سوال می برند و اهل تساهل و گذشت و آسان گیری نیستند. این افراد در واقع کنترل گر هستند و یکی از مشکلاتی که دراند طرحواره کمال گرایی یا معیارهای سخت گیرانه است.
ب_ تله کمالگرایی از نوع موفقیت طلبی
افراد مبتلا به طرحواره کمال گرایی از نوع موفقیت طلبی، معتاد به کار هستند. اگر شما از این دسته باشید، سعی زیاد می کنید که بیشتر ساعات شبانه روز را کار کنید و استراحت برای شما کاملا بی معنا است.
موفقیت برای شما بسیار زیاد مهم است و بقیه نیازهای زندگی شما فدای نیاز به موفقیت طلبی می شود. شما باید عالی ترین و بهترین باشید و به هیچ عنوان نمی توانید موفقیت کاریتان را کم کنید. یکی از مراجعینم می گفت من برای پایان نامه خیلی زیاد تلاش کردم و زحمت کشیدم، من سعی کردم بهترین پایان نامه را بنویسیم یا برای اجرای یک پروژه آزمایشی در دانشگاه حتی از وسایل مدرن هم استفاده نکردم تا دیگران بفهمند که بدون استفاده از وسایل مدرن هم می توانم کار را با کیفیت عالی انجام دهم.
کسانی که طرحواره معیارهای سختگیرانه دارند در مقایسه با همسن و سال های خود، غالبا افراد موفقی هستند، اما تلاش می کنند که به معیارهای بالاتری دست پیدا کنند.
طرحواره معیارهای سختگیرانه گاهی ممکن است باعث احساس شکست هم بشود. اگر معیارهای شما بیش از اندازه بلند پروازانه باشد و خواسته های شما دور باشد نمی توانید به آن دست پیدا کنید و به همین دلیل به مرور زمان احساس بی عرضگی وشکست می کنید.
کسانی که از این نوع طرحواره کمال گرایی رنج می برند، ذهنشان دائما درگیر این است که چقدر خوشگل هستم؟ چقدر زیبا هستم؟ چقدر ثروت دارم؟ چقدر جایگاه و مقام دارم و یا دیگران چقدر زیبا هستند و چقدر ثروت مند هستند؟ چقدر جایگاه و مقام دارند، ذهنشان دائما درگیر این مسائل است و «خویشتن خود» را براین اساس استوار کرده اند.
ج_ تله کمالگرایی از نوع منزلت طلبی
اگر شما در جستجوی منزلت طلبی هستید، هیچ وقت از هیچ چیزی راضی نیستید و مهم نیست که چه کاری می کنید، به هرحال خوره ی نارضایتی به ذهن شما افتاده است.
اگر شما هنگامی که نمی توانید به خواسته ها و انتظاراتتان دست پیدا کنید، از خودتان شرمنده می شوید، اگر در جنگ بی پایان شهرت طلبی و قدرت طلبی و ثروت اندوزی ( به عبارتی منزلت طلبی) و گیر افتاده اید و تا زمانی که از این جنگ برنده بیرون نیائید احساس آرامش و خوشحالی نخواهید کرد، پس شما به این نوع از طرحواره کمال گرایی مبتلا هستید.
البته که شما هیچوقت هم برنده بیرون نخواهید آمد!
یکی از مراجعینم می گفت: وقتی به مهمانی دعوت می شوم می خواهم به شکلی آنها را تحت تاثیر قرار بدهم؛ با به رخ کشیدن مدل ماشین یا شغل با مدرک با مارک لباسهایم و وقتی که در مهمانی ها متوجه می شوم که آنطوری که من می خواهیم تحویلم نگرفته اند، حالم خیلی بد می شود و به من خوش نمی گذرد.
او از هیچ چیز راضی نبود و از درون احساس می کرد انسان ارزشمندی نیست و به همین دلیل وارد جاده بی انتهای منزلت طلبی شده بود، تشنه ثروت، شهرت و جایگاه بود، اما هیچوقت از خودش رضایت عمیق نداشت.
برای بعضی ها هم منزلت طلبی می تواند در پوشی بر روی احساسات دیگر مانند تنهایی و بی ارزشی باشد.
بسیاری از خانمهایی که با مردان ثروتمند ازدواج می کنند به این دلیل ازدواج می کنند که خلا صمیمیت را پر کنند. ممکن است که آنها اصلا اهل محبت و نوازش نباشند اما فکر می کنند پول زیاد این آقایان می تواند جای خالی صمیمیت را در زندگی زناشویی پر کند!
حتما متوجه شدید که این طرحواره چقدر پیچیده و عمیق است، پس از خیال خام خود درمانی دست بکشید و به صورت جدی به درمان آن بپردازید، در انتهای این نوشته در مورد نحوه درمان نیز توضیح خواهم داد.
6_ مثال هایی برای درک بیشتر طرحواره کمال گرایی
بیماری که استاد دانشگاه بود:
یکی از مراجعینم خانمی بود که استاد دانشگاه بود و همزمان پروژههای پژوهشی زیادی را انجام میداد او مدیر گروه هم بود و همزمان چندین مقاله را در دست داشت و همزمان چند کتاب در حال تالیف داشت و کارگاههای آموزشی هم میگذاشت، به عنوان یک مادر هم کاملاً عالی بود، هم به ورزش و تفریحات خودش میپرداخت و هم هر هفته به کوهنوردی میرفت، خانه او بسیار مرتب بود بسیار منظم بود و همیشه هم وقت کم میآورد، او میگفت من هیچوقت از هیچ چیز راضی نیستم. او میگفت من همه چیز در زندگی دارم اما همیشه در حال دوندگی هستم هیچ آسایش و آرامشی ندارم از هیچ چیزی لذت نمیبرم همه به من حسرت میخورند و همه به من میگویند خوش بحالت اما خودم احساس درماندگی و افسردگی میکنم گاهی وقتها دلم نمیخواهد از رختخواب بیرون بیایم.
ولی با این حال و به هر زحمتی که شده از رختخواب بلند میشوم شاید چون که سنم افزایش پیدا کرده انرژیم کاهش پیدا کرده است من خیلی پرکار هستم و با این حال احساس کمبود هم میکنم.
فرد کمال گرایی که مهندس موفق بود:
یکی دیگر از مراجعینم مهندسی بود که بسیار موفق بود، او پروژههای مختلفی را اجرا کرده بود درآمد بسیار خوبی داشت ظاهری آراسته، خانه خوب و ماشین خوبی داشت با افراد مشهوری هم نشست و برخاست میکرد او بسیار بانفوذ بود و میتوانست هر کاری انجام بدهد اما با وجود این همه نعمت باز هم احساس نارضایتی میکرد و زیاده خواهیاش تمامی نداشت، او از دردهای جسمانی رنج میبرد و پزشک او را برای درمان ارجاع داده بود.
7_ آیا ما کمال گرایی مثبت و کمال گرایی منفی داریم؟
بعضی از مراجعینم می پرسند: آیا ما دونوع کمالگرایی داریم؟ آنها کمالگرایی را به دو نوع کمالگرایی مثبت و کمالگرایی منفی تقسیم می کنند، اما این سخن به هیچ وجه بنیان علمی ندارد، کمالگرایی در واقع یک مشکل روانشناختی است که به هیچ عنوان چهره مثبت ندارد.
بعضی از روانشناسان نیز آن را تقسیم به کمالگرایی مثبت و کمالگرایی منفی می کنند، شاید به این دلیل که خودشان کمالگرا هستند و نمی توانند دست از کمالگرایی بردارند و به همین دلیل آن را تقسیم می کنند به کمال گرایی مثبت و کمال گرایی منفی و با خودشان می گویند که باید دست از کمال گرایی منفی برداشت، آنها معتقدند که کمال گرایی منفی بد است و کمال گرایی مثبت خوب است، شاید آنها تصور می کنند که کمالگرایی مثبت همان هدف گرایی است و کمالگرایی منفی وسواس به خرج دادن و مته به خشخاش گذاشتن است، درحالی که اگر چه افراد کمالگرا گاهی ( و نه همیشه) افراد موفقی هستند ولی برای هدف گرایی لازم نیست که کمال گرا باشیم.
بعضی خیال میکنند، کمالگرایی یعنی هدفگرایی. نه اینها باهم فرق دارد. کمالگرایی یعنی، کوچکترین ایرادی نباید باشد. هدفگرایی متفاوت است. من هدفی را انتخاب میکنم، در بین راه ممکن اشتباه کنم و اشکالی ندارد، به دنبال اهدافم هستم. تعادل بین خانواده، کار و زندگی خودم را رعایت میکنم. از همهچیز لذت میبرم. کار من گسترش پیدا میکند. ولی کمالگراها اینطور نیستند. آنها معمولاً یک شغل را بهزور دارند، به خاطر اینکه خیلی وسواسی هستند و باید همیشه همهچیز را خودشان انجام دهند. تمام انرژیشان صرف یک کار خواهد شد.
بنابراین کمالگرایی در هر شکل و صورتی، موجب تولید مشکلاتی برای ما میشود کمالگرایی با هدف گرایی فرق دارد. افرادی که کمال گرایی ندارند و هدف گرا هستند به تمام نیازهای خود توجه می کنند و یک نیاز را قربانی نیاز دیگر نمی کند به عنوان مثال؛ همانطوری که به کار و درآمد اهمیت می دهند به خانواده و روابط با دیگران هم اهمیت می دهند. بیل گیتس یکی از این نمونه افراد موفق و هدفمند می تواند باشد که گرفتار کمالگرایی نیست.
- در این پادکست درباره این توضیح میدهم که کمالگرایی با هدف گرایی متفاوت است. کمالگرایی به معنی بی نقص بودن است بسیاری از افراد میخواهند بینقص باشند و همه برنامههایشان بدون عیب و اشکال باشد و به همین دلیل وقتی که به مانعی بر می خورند یا اشکالی در کارشان به وجود میآید آن را رها میکنند.
- گاهی هم به خاطر ترس از اینکه مبادا به مشکل بخورند یا کار را ناکامل انجام بدهند آن را شروع نمی کنند و منتظر یک لحظه هستند که یک بار برای همیشه و بسیار کامل آن را انجام بدهند.
- در این پادکست درباره تفاوت کمال گرایی و هدف گرایی صحبت میکنیم و این که تحقیقات نشان داده است که ۶۵ درصد افراد ناموفق کمالگرا هستند و تحقیقات نشان داده است که بیشتر افرادی که اهمال کار هستند و به اصطلاح تنبل هستند کمال گرا هستند.
8_ نگاه روانشناسان علم گرا به کمال گرایی چیست؟
بر اساس استانداردهای سلامت روان، کمال گرایی یا perfectionism disorder یک مشکل روانشناختی است و هرگز هیچ یک از روانشناسان بزرگ دنیا همانند آرون بک یا آلبرت الیس یا جفری یانگ و…. نامی از کمال گرایی مثبت یا کمال گرایی منفی نبرده اند یعنی در هیچ یک از مدل ها و رویکردهای درمانی و طرحواره درمانی و هیچ یک از آثار و کتب روانشناسان بزرگ دنیا یا هرگز هیچ اسمی از کمالگرایی مثبت و یا کمالگرایی منفی نمی شنوید و نمی خوانید.
کمالگرایی یک طرحواره محسوب می شود و سبب می شود فرد تبدیل به فردی عیب جو با معیارهای سختگیرانه می شود، او دیدی غیر واقع بینانه به خود، مردم و جهان دارد، ملاکهای او بسیار سختگیرانه است، در حقیقت به نظر من نام برازنده می تواند بی نقص گرایی باشد.
بعضی تصور می کنند که کمالگرایی با اختلال وسواس فامیل است، این نظر درست است، اگر چه اختلال وسواس با طرحواره کمالگرایی و نیز اختلال شخصیت وسواسی فرق دارد اما نقطه مشترک همه ی آنها کمالگرایی و بی نقص گرایی افراطی است و ما در درمان اختلال وسواس جبری یکی از اقداماتی که انجام می دهیم تعدیل و منعطف کردن این باور جزم اندیشانه است.
9_ تست طرحواره کمال گرایی
برای اینکه بررسی کنید که آیا مبتلا به طرحواره کمال گرایی هستید یا خیر، پرسشنامه زیر را تکمیل کنید:
10_ در درمان طرحواره کمال گرایی می خواهیم به کجا برسیم؟
در درمان طرحواره کمال گرایی میخواهیم معیارهای سختگیرانه و عیبجویی افراطی آنها را معتدل کنیم، بیمارانی که در درمان طرحواره کمال گرایی موفق می شوند، بین کار و لذت تعادل بیشتری برقرار می کنند، هم به تفریح اهمیت میدهندو هم کار، آنها بعد از درمان هنگام تفریح احساس گناه و یا احساس بطالت نمی کنند.
برای آنها ارتباط عاطفی با افراد مهم زندگی شان اهمیت پیدا می کند و برای آنها وقت می گذارند، اگر کارشان عیب و ایراد داشته باشد به خودشان سخت نمی گیرند، برای کارهای زیر دست هایشان ارزش قائل می شوند و کمتر ازخودشان و دیگران انتقاد می کنند، توقع شان ازخود و دیگران کاهش پیدا می کند و انسان ها را با نقص هایشان می پذیرند، انعطاف پذیری بیشتری درباره قوانین پیدا می کنند، آنها می فهمند که چسبیدن به این طرحواره هزینه بیشتری تولید میکند، اگرچه خیال می کنند طرحواره کمال گرایی موقعیتهای بهتری به آنها م دهد، اما فرصت های زیادی را هم از دست میدهند.
11_ نحوه درمان طرحواره کمالگرایی چیست؟
برای درمان طرحواره کمال گرایی لازم است دو اقدام انجام دهید، اول اینکه بسته درمانی طرحواره کمال گرایی را که کاملا شکل درمانی دارد تهیه کنید، و سپس (یا همزمان) در کارگاه خداحافظ نگرانی شرکت کنید، در کارگاه خداحافظ نگرانی به صورت علمی و گام به گام و در طی 10 جلسه به شما آموزش می دهم که چگونه برای همیشه با نگرانی های مختلف مانند نگرانی از کار، روابط، اعتماد به نفس، مسائل مالی خداحافظی کنید، برای کسب اطلاعات بیشتر روی لینک های زیر کلیک کنید؛
اگر روانشناس هستید و می خواهید طرحواره درمانی را به صورت کامل بیاموزید می توانید بر روی لینک زیر کلیک کنید و بسته کارگاه طرحواره درمانی برای درمانگران را که بر اساس سر فصلهای انجمن بین المللی طرحواره درمانی تهیه شده است تهیه کنید:
اگر مبحث طرحواره ها برای شما جذاب است و می خواهید اطلاعات بیشتری درباره آنها کسب کنید می توانید مقالاتی که در ادامه قرار داده ایم را مطالعه بفرمائید:
- طرحواره چیست و طرحواره درمانی چیست؟
- سایت طرحواره (منبع کامل)
- انواع طرحواره ها (در این قسمت همه طرحواره ها را معرفی کرده ام)
- پادکست طرحواره ها
اگر شما یا اطرافیانتان مبتلا به طرحواره کمالگرایی هستید برای دریافت مشاوره حرفه ای یا شرکت در کارگاه ها و خرید بسته ها در ساعت کاری (از 9 صبح تا 18 همه روزه به جز روزهای تعطیل) باشماره های زیر تماس بگیرید یا در یا تلگرام پیام بگذارید.
اگر خارج از کشور هستید و یا با ارسال تیکت راحتتر هستید از طریق فرم زیر برای ما پیام بگذارید ما در اسرع وقت با شما تماس خواهیم گرفت.
درباره ارسطو رضایی
مرکز روانشناسی خود بیداری آموزش به دانتشجویان روانشناسی و روانشناسان و خانواده ها
نوشتههای بیشتر از ارسطو رضایی11 Comments
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام
دقیقا همینطورم نمیتونم کاری شروع کنم
اینقدر وسواس به خرج میدم که اون موقعیت از دست میدم
اگه انجام بدم حتی به بهترین نحو کلی باز از خودم ناراضی ام.
مطالبی که گفتید کاملا دقیق بود.
سلام
تو کارم موفق هستم ودرامد خوبی و ولی همیشه از خودم ناراضی ام .
اینقدر درگیر کار هستم که از زندگی دور شدم
و هیچ لذتی ازش نمیبرم.
ظاهر زندگی من خوبه از دید بقیه
ولی از باطن درمانده و افسرده ام.
این مطلب شما کاملا مصداق رفتارهای من بود.
واقعا ممنون که اینقدر واضح و صریح وعلمی راجب طرحواره ها حرف میزنید.
🙏
خواهش می کنم
اقای دکتر من تو شروع کردن کارام خیلی تنبلم اصلا نمیتونم یه کاری رو شروع کنم و به خوبی انجام بدم همش دلم میخواد همه چی و مقدماتش از قبل اماده کنم و بعد شروع کنم
همین اخلاقم باعث عقب موندن من در بسیاری از کارها شده
ایا مربوط به طرحواره کمال گرایی هست؟
ممنون از شما
می تواند علامت طرحواره کمال گرایی باشد می تواند علامت وسواس فکری باشد، اگر در بقیه زمینه ها هم اینگونه هستید ممکن است اختلال وسواس فکری هم دشاته باشیدف برای اینکه درباره اختلال وسواس فکری و درمان اختلال وسواس فکری بیشتر بدانید می توانید در گوگل بنویسد:«اختلال وسواس فکری خودبیداری» اما اگر غالبا در زمینه موفقیت، نظم، پیشرفت، اینگونه هستید ممکن است مربوط به طرحواره کمال گرایی باشد.
سلام من احساس میکنم این طرحواره رو داشتم(به همراه پذیرش جویی و نقص و شرم) و انقددددر به خودم فشار اوردم که نهایتا افسردگی گرفتم و افتادم درواقع.
و الان از اونطرف بوم افتادم و فکر میکنم این طرحواره جاشو به خویشتن داری و انضباط ناکافی داده.
حتی الان افسردگیمم درمان شده بیشترش
ولی من کاری از پیش نمیرم و حرکتی نمیکنم.
و میخوام کاریو شروع کنم ولی نمیکنم درست! شل کن سفت کن و نهایتا در ابتدای مسیر ولش میکنم .
هرچند تمایل به بهترین شدن درمن هست.
ولی دیگه شل کردم انگار
میگم بیخیال بابا.
چیشده ینی؟کدوم طرحواره هارو دارم.
امکان داره طرحواره ای بدین شکل ازبین بره و یکی دیگه جاشو بگیره؟
سلام
مادرمن درتمام مدت از دیگران و کارهای خود عیب جویی میکند.من سایت شمارا بهش معرفی کردم امیدوارم که مطالعه کنه و کم کم اخلاقش را اصلاح کند
سلام
من تست کمال گرایی که فرموید راانجام دادم
الان که بررسی میکنم خیلی کمال گرایی منفی دارم امیدوارم بتوانم خودم را اصلاح کنم
سلام
بسیار عالی معنی کمال گرایی را باز کردین
واقعا خیلی در زندگی امر کمال گرایی مهم است
خیلی عالی لزت بردم . میخواهم اگر کار گاهی است شرکت کنم ممنون از همرایی تان
سلام برای کمالگرایی کارگاهی نداریم, اما کارگاه هایی با عناوین دیگر برگزار می شود